Ir al contenido

Anglaterra

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre o país dito Anglaterra. Pa lo estau a lo cual perteneixe se veiga Reino Uniu.
Anglaterra
England
Bandera de Anglaterra Escudo de Anglaterra
(En detalle) (En detalle)
Lema nacional: Lema real: Dieu et mon droit
(francés; Dios y o mio dreito)
Himno nacional: Cuantos himnos
Situación de Anglaterra
Situación de Anglaterra
Capital
 • Población
Londres
8.799.800 (2021)
Mayor ciudat Londres
Idiomas oficials Anglés
Forma de gubierno Monarquía constitucional
Carlos III d'o Reino Uniu
Keir Starmer
Unificación
por Athelstan
927
Superficie
 • Total
Posición º
130.395 km²
Población
 • Total
 • Densidat
Posición º
56.489.800 (2021)
388,7 hab/km²
PIB (PPA)
 • Total (2006)
 • PIB per capita
Posición º
USD 141.000 millones
USD 27.555
Moneda Libra esterlina (£, GBP)
Chentilicio Anglés/a[1]
Zona horaria
 • en Verano
UTC
UTC+1
Dominio d'Internet .uk
Codigo telefonico ++44
Prefixo radiofonico
Codigo ISO
Miembro de: Reino Uniu

Anglaterra u Anglatierra ye o mas gran y mas densament poblau d'os países constituyents d'o Reino Uniu.

A bandera anglesa ye a Cruz de Sant Chorche. Ye una cruz roya sobre fundo blanco, que tamién fa parte d'as banderas d'as provincias d'Aragón, a bandera de Barcelona, y l'escudo d'a ciudat de Milán.

A sobén s'emplega erroniament o nombre d'Anglaterra como sinonimo de Gran Bretanya u d'o Reino Uniu (feito que puet estar una ofensa ta irlandeses, escoceses, galeses y norirlandeses).


Cheografía

[editar | modificar o codigo]

Anglaterra muga a lo norte con Escocia y a l'ueste con Galas. Ocupa la metat sud de Gran Bretanya. En tien una población de 51.092.000 d'habitants, en una superficie de 130.395 km², con una densidat de población de 391,82 hab/km².

División administrativa

[editar | modificar o codigo]
Se veigan tamién condaus d'Anglaterra y rechions d'Anglaterra.

Historicament, Anglaterra se dividiba administrativament en condaus. Istas divisions heban surtito d'un conchunto de viellas unidaz territorials anglesas. Antis d'a unificación, yeran bels reinos, como Essex y Sussex; ducatos, como Yorkshire, Cornualla y Lancashire u, simplament, arias de tierra donatas a bel noble, como Berkshire.

Istos condaus encara existen en a suya forma orichinal, u cuasi, formando os condados tradicionals d'Anglaterra. Manimenos, en muitos locals, fuoron cambiaus u abolius como municipios administrativos, debito a cuantos factors.

Dende a fin d'o sieglo XIX, ocurrioron una serie de reorganizacions d'o gubierno local. A solución a la aparición de grans arias urbanas yera la creyación de grans condaus metropolitanos, centraus en as ciudaz (por eixemplo, Gran Manchester). En os anyos 1990, una reforma d'o gubierno local prencipió a creyación d'autoridaz unitarias, a on bels districtos ganoron o estatus administrativo d'un condau. Hue en día, existe confusión entre os condaus cerimonials (que no forman siempre una unidat administrativa) y os condaus metropolitanos y no-metropolitanos.

Actualment, Anglaterra se divide en cuatro rans de sozdivisions administrativas: rechions, condaus, districtos y parroquias.

A suya moneda ye a libra esterlina, y per ella sola acumula d'alto u baixo lo 85 % d'o PIB d'o Reino Uniu. Los sectors mas importants son lo financiero, ganaderia y agricultura, la mineria y la industria manufacturera, destacando la farmaceutica, automovilistica y petrolera.

Gran parti d'o suelo ye usau en l'agricultura porque ye mui eficient y productivo. Se cautiva trigo, hordio, centeno, remolacha azucarera y trunfas. S'espleita la fusta de caixico, fraixín, urmo y pino. A industria pesquera ye mui chicota, pero important en o sud d'Anglaterra, Kingston upon Hull, Grimsby y Plymouth. A menería como o carbón y o fierro estioron elementos claus ta la industrialización. Tamién bi ha minerals como a sal. Anglaterra poseye grans recursos enercheticos y ye un buen productor de petrolio y gas natural. Atras fuents d'enerchía son o carbón y a enerchía nuleyar. Se desarrollan as industrias d'alta tecnolochía (farmaceuticas, electronicas, aerospacials y d'equipes ta plataformas petroleras marinas). De fibra optica d'alta calidat ta tota Europa.

O 79% d'a población britanica se declara protestant, o 10% catolica, y o 9% d'atras relichions.

Anglaterra participa con seleccions nacionals propias en totas las competicions internacionals difuera d'os Chuegos Olimpicos en os cuals compite con un equipo unificau con tos atros países d'o Reino Uniu y coordinau por a British Olympic Association.

Lo esporte en Anglaterra tien una larga tradicción y un lugar prominent en a sociedat anglesa. Mientres lo sieglo XIX estió la cuna de cuantos esportes que actualment se chugan arredol d'o mundo formando tamién federacions u asociacions que regularon y reglamentoron muitos esportes. Entre ixos esportes se troban lo fútbol,​ lo críquet, lo rugby, lo tenis, lo badminton, lo hockey y lo boxeo entre muitos atros.

Os esportes de equipos mas populars incluyen lo fútbol, lo criquet, lo hockey hierba y lo rugby. Entre los esportes individuals importants incluyen badminton, atletismo, tenis, Boxeyo, golf, ciclismo, esportes de motor, y cursas de caballos.

Lo futbol ye lo mas popular d'os esportes y ye reconoixida per la FIFA como la cuna d'o fútbol de clubs: lo Sheffield F.C., fundau en 1857, ye lo club mas antigo d'o mundo y a mas tamién ye an se chugó o primer partiu internacional entre seleccions de futbol d'a historia, Anglaterra chugó contra Escocia en 1872 en lo estadio de Wembley, que dende alavez ye conoixiu como a "casa d'o futbol" per la FIFA.

En el fútbol femenino cal destacar que la selección femenina de futbol d'Anglaterra ganó la Eurocopa 2022 d'a UEFA, organizada per Anglaterra.

Competicions esportivas

[editar | modificar o codigo]

Anglaterra organizó y ganó la Copa Mundial d'a FIFA de 1966, fue un exito oraganizativo y esportivo, y con un pico d'audiencia televisiva de 32,30 millons d'espectadors en la final ye l'evento televisivo mas visto d'a historia en o Reino Uniu.

Referencias

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]


 
Os países d'o Reino Uniu
Bandera d'o Reino Unito
Bandera d'Anglaterra Anglaterra | Bandera d'Escozia Escocia | Bandera d'Irlanda d'o Norte Irlanda d'o Norte | Bandera de Galas Galas