Алан Мэтисон Тюринг (англ.: Alan Mathison Turing, OBE, FRS, 1912 оной 6 һарын 23 — 1954 оной 6 һарын 7), Британиин математик, криптолог, логик, компьютерэй шэнжэлхэ ухаанай анхадагша. Алгоритм ба тоололго үзэлые Тюрингэй машина гэһэн абстрактна загбараар хэлбэришүүлһэнээр информатикын хүгжэлдэ ехэ хубита нэмэриеэ оруулба.[14][15][16] Тюрингын туршалтын болбосоруулгаар алдартай. Информатикын шухала амжалтые үлөөһэн хүнүүдтэ жэл бүри Тоосолхо машинын ассоциациин гардуулдаг Тюрингын шагнал тэрэнэй нэрэмжэтэй байна. Теориин информатика болон хэмэл оюунай һалбарда ехэхэн хубита нэмэр оруулһан ушар тэрэниие «информатикын баабай» гэжэ нэрлэнэ.

Алан Тюринг
Alan Turing
portrait
16 наһатай Тбринг
Ажал үйлэ:

математик

Түрэһэн үдэр:

1912 оной 6 һарын 23(1912-06-23)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13]

Түрэһэн газар:

Вестминстер, Лондон, Ехэ Британи

Эрхэтэнэй харьяалал:

 Нэгэдэһэн хаанта улас

Наһа бараһан үдэр:

1954 оной 6 һарын 7(1954-06-07)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13] (41 наһатай)

Наһа бараһан газар:

Уилмслоу, Чешир, Ехэ Британи

Гарай үзэг:

Дэлхэйн II дайнай үедэ Алан Тюринг Блетчли-паркта байрлаха криптоанализэй шэглэлээр засагай газарай код болон шифрын һургуулида ажаллажа байгаа. Тэрэ Hut 8 гэхэ бүлэгые ударидажа байһан болон Германиин уһан сэрэгэй флотой мэдээдэ криптоанализ хэхэдэ шэглэгдэжэ байгаа. Тюринг захяанай нюусалалые эбдэхэ хэдэ хэдэн арга зохёоһон болоод энэ дотор Германиин «Энигма» шифраторой нюусые тайлахада ашаглагдажа байһан «Бомба крыптологична» машинада зорюулһан онолой һуури бүтээлшье гэһэн орожо байгаа. 1945 ондо тэрэнэй зохёон бүтээгдэһэн Тюрингын машинань эхин шатын компьютераар, хэсүү тоолохо ба логикын асуудалые шиидбэрилхэ шадаба.

Дайнай һүүлдэ Тюринг Ехэ Британиин физикын үндэһэнэй лабораторида ажаллажа байгаа. Эндэ тэрэ өөрын түһэлые дахажа дэлхэйдэ түрүүшынхиеэ һанаха ойдо хадаглагдаха программатай компьютер ACE бүтээгдэбэ. 1948 ондо эрдэмтэн маань Манчестерэй ехэ һургуулиин дэргэдэхэ Макс Ньюманай тоосоолон бодохо лабораторида нэгдэһэн болоод тэндэ Манчестерэй компьютернүүд[17] бүтээхэдэ туһалхаар оролсоһон ба дараагаар математик биологиин талаар һонирхожо эхилээ.

Тиимэшье, Тюринг 1952 ондо тэрэ үедэ гэмтэ хэрэг байһан гомосексуализмаар англиин сагдаагай баригдажа, ялалагдаһан байгаа.[18] Харин түрмэ шорондо хаагдахын орондо тэрэ кастрировалагдаһан байгаад, хоер оной һүүлдэ цианидтай алимые эдеэд амяа хорлобо.[18]

Наһа бараһанай һүүлдэ 59 ой болохо 2013 оной 12 һарын 24-дэ II Елизавета хатан Крис Грейлинг хуули зүйн сайдай мэдүүлэлээр Тюрингын гомосексуализмын гэмые амнистировалба. Һүүлдэнь гэмгүй гэһэн шиидхэбэри гараад, тэрэнэй нэрые һэргээбэ.[18]

Шагнал

Заһаха
  • 1946 оной Ехэ Британиин орден 4 анги (OBE) рыцарь[19]

Зүүлтэ

Заһаха
  1. 1,0 1,1 Ходжес Э. Alan Turing(untranslated), 1985. — ISBN 978-0-04-510060-6
  2. 2,0 2,1 Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
  3. 3,0 3,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.
  4. 4,0 4,1 Архив по истории математики Мактьютор — 1994.
  5. 5,0 5,1 SNAC — 2010.
  6. 6,0 6,1 Find a Grave — 1996.
  7. 7,0 7,1 Lundy D. R. The Peerage
  8. 8,0 8,1 Энциклопедия Брокгауз
  9. 9,0 9,1 Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  10. 10,0 10,1 GeneaStar
  11. 11,0 11,1 Roglo — 1997. — 10000000 экз.
  12. 12,0 12,1 Internet Philosophy Ontology project
  13. 13,0 13,1 Babelio — 2007.
  14. 맥스 뉴먼(M. H. A. Newman) (1955년 11월 1일).
  15. Paul, Gray (1999년 3월 29일).
  16. Sipser 2006, p. 137
  17. Leavitt, 2007, с. 231–233
  18. 18,0 18,1 18,2 비운의 英 수학자, 59년만에 «동성애 罪» 사면받아 조선일보 2013년 12월 25일자
  19. “Second Supplement to The London Gazette: 1946 Birthday Honours”.