کۆمارائی رلەندایێ

Éرە
کۆمارائی رلەندایێ
(ئالا) (نیشان)
سروودا نەتەوی:ئا مهرáن نا بهفانن
زمانێن فەرمی	ئیرلەندیئوو ینگلیزی
پایتەخت	دوبلین
سیستەما سیاسی	کۆمار
- سەرۆکدەولەت  - سەرۆکوەزیر	مجهاەل د. حگگنس مجهەáل مارتن
رووەرد  - گشتی  -ئا ڤ (%)	70.273 کم2 2
گەلهە  - گشتی  - بەربەلاڤی	4.234.925 (01.04.2006) کەس 60.3 کەس/کم2
دراڤ	ئەورۆ (ئەئور)
دەم	ئوتج+0
نیشانائی نتەرنەتێ	.ە
کۆدا تەلەفۆنێ	+353

ئیرلەندائا ن ژی کۆمارائی رلەندایێ (ب یرلەندی: Éرە، ب ینگلیزی: Iرەلاند) دەولەتەک ئەورۆپایێ یە.ئی رلەندائە ندامێ یەکیتیائە ورۆپایێ یە. بەشەک ژئا خائی رلەندایێ (باکورێ وەلێت) ژ سالا 1921'ێ ڤە دئە نجاما شەرێئی رلەندی-ینگلیزی ژ باشوورێ وەلێت هاتیە قوتکرنئوو وەکە باکورێئی رلەندایێ د بن دەستهلاتداریا کەیانیا یەکبوویی یا بریتانیا مەزنئوو باکورێئی رلەندایێ دە یە.

ئەردنیگاری

د هوندورێ گراڤێ دە ب گرانی دەشت هەنە، کو ژ دەرڤە ب دەڤەرێن چیایی هاتنە دۆرپێچ کرن.

چەمێ شاهننۆن، کو ژ باکور بەر ب باشوور ڤە دچە، ل گراڤێ ب قاسی 370 کم درێژترینئە . ل دەشتان گەلەک گۆلێن کو ب گرینگی شەکل ددن پەیزاژێ هەنە. لۆوگه جۆررب گۆلا هەری مەزنئا Iرەلاندرلاندا یەئوو دویەمین مەزنترین گۆلا گراڤائی رلەندا یە پشتی لۆوگه نەاگه ل Iرەلاندرلاندا باکور.

چیایێ هەری بلند جاررانتوۆهلل (ناڤێن دن جارراونتۆۆهل، جاررانتوال، جارنتوۆهل) ب 1039 م یە.ئە و ل باشوورێ رۆژاڤایێ گراڤێ د ماجگللیجوددی'س رەەکس دە یە.

ژ سالا 1980ان ڤر ڤە شەش پارکێن نەتەوەیی ل سەرانسەرێ وەلێت هاتنە دامەزراندن.

دیرۆک

د سەردەما ناڤین دە،ئی رلەندا دەولەتەک فەدەرال بوو کو کەیێ ئینگلستانێ وەکی میر بوو. دگەل ڤێ یەکێ، دامەزراندنا دەولەتائی رلەندایێ ژئی نگلستانێ جودا بووئوو ئە ڤ شەرت ما دەما کوئی رلەندا د سالا 1541ان دە د یەکیتییەک کەسانە یا بئی نگلستانێ رە بوو کەیەک.

د 1ێ چلەیا پاشینا سالا 1801 دە، کەیانیا Iرلەندایێ ب کەیانیا بریتانیا ڤە هاتە گرێدانئوو کەیانیا یەکبوویی یا بریتانیا مەزنئوو ئا ڤا کر. دووڤ رەئی رلەندا بوو بەشەک دامەزرینەرئا کەیانیا یەکبوویی هەیا کو شەرەک ناڤخوەیی یا 1919-1922 نەچار کر کو نەتەوە د سالا 1921ان دە ل دو بەشێنئی داری، یەک ل باکورئوو یەک ل باشوور، دابەش بکە.

بەشا باکور، ب قاسی کو ب پارێزگەهائو لستەر رە تێکلدارئە ، بەردەوام کر کو د ناڤ کەیانیا یەکبوویی دە پارێزگەهەکئوو کەیانیەک پێک بینە، دەما کو بەشا باشوور، دگەل بەشەک پچووکترئا ئو لستەر، د ناڤ ئیمپەراتۆریا بریتانی دە دەولەتەکئا زاد هاتە راگهاندن. بەشا باشوور د رزگاربوونا ژ تاجا بریتانیایێ دە هەر کو چوو پێشدا چووئوو د سالا 1949 دە خوە کۆمارەکە سەربخوە راگهاند. د سالا 1973 دە،ئی رلاندا تەڤلی جڤاکائا بۆری یائە ورۆپایێ بوو، کو پێشەنگێ یەکیتیائە ورۆپایێ یە.

کریزا دارایی یا 2008ان ل وەلات گران خست، کو نەچار ما کو تەسەرووفێن گران بکە. د نیڤێ سالێن 2010ان دە، کریزا هەری خراب دەرباس بوو، لێ فکارەک مەزن هەیە کو دەرکەتنا بریتانیا ژ یەکیتیائە ورۆپی دێ زرارەک مەزن بدەئا بۆریائی رلەندیئوو هەڤکاریا ل دۆرائی رلەندایێ باکور دژوارتر بکە.

مژارێن تێکلدار

• ئیرلەندا (گراڤ)
• ئیرلەندایا باکور

گرێدانێن دەرڤە

 ل وکمەدا جۆممۆنس مەدیایێن د وارێ کۆمارائی رلەندایێ دە هەنە.