قارایم
 | |
| حەرێمێن کو لێ شێنیێن سەرەکە نە | |
|---|---|
 ئیسراێل | 500[1] |
 ئوکراینا | 450 (290 ل کریمێ)[2][3][4] |
 پۆلۆنیا | 350[5] |
 قازاخستان | 231[6] |
 رووسیا (ب کریمیێ) | 215[4] |
 لیتڤانیا | 192[7] |
| زمان | |
| زمانێ قارایم، رووسی،ئو کراین، ترکی | |
| باوەریا دینی | |
| جهووتی، خرستیانی[8][9] | |
قارایم کۆمەکی یا ترکی ن کو ب پرانی ل ئەورۆپایا ناڤینئوو رۆژهلات دژین.ئە و گەل ب پرانی باوەریا دینێ جهووتی یە.
دیرۆک
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]ئەو ب سەدسالان ل کرمێ دژین. ئەو ژ ترکێنئا سیایا ناڤینئێ ن کوئێ ریشی کرمێ کرنئوو بریار دان کو ببن جهووتیێئوو ب جه ببن.[10][11] گەل ب خوە ژیئە ڤ یەک پشتراست کرئوو گۆت کو خوینا وانئا سەمیتیک نینەئوو ب تەڤاهی ترک ن، لێ ژئا لیێئۆ لی ڤە جهوو نە.[12]
د سەدسالا 19. دە ژ بۆ کو نەبن هەدەفا نازیانئوو رووسان، ترکبوونا خوە وەک هنجەت نیشان دان. ڤێ یەکێئە و ژ حۆلۆکۆستێ بێپار هشتن، بەرەڤاژی جهوویێن ترکئێ ن دن، وەک قرمچاق، کو ل بەر تونەکرنێ بوون. قارایمێن ژ نازیان کورمێ ڤەدشێرنئوو ئا لیکاریا وان دکرن،ئە و ساخ بوون، لێ دیسا ژی نەچار بوون کو تشتێن پر نەمرۆڤانە بکن. ئەو هەر تم ل کێلەکا قرمچاقێن، کۆمەکە دنئا ئە تنیکی یا جهوویێن ترک، دژین.[13][14]
چاڤکانی
[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]- ^ تهە کاراتەسئۆ ف گالجا :ئا نئە تهنۆرەلگۆوس منۆرتیئا مۆنگ تهەئا سهکەنازم، تهە تورکس،ئا ند تهە سلاڤس، 1772-1945. برلل. 2008. Iسبن 978-90-47-44288-2.
- ^ 1،196 کاراتەس ن تهەئو کرانەئا سئا وهۆلە (نجلودنگ تهە جرمەا) Распределение населения по национальности и родному языку УКРАИНА دستربوتۆنئۆ ف تهە پۆپولاتۆن بی ناتۆنالتیئا ند مۆتهەر تۆنگوە،ئو کرانە (روسسان لانگواگە ڤەرسۆن)
- ^ پۆپولاتۆن نئا وتۆنۆمۆوس رەپوبلجئۆ ف تهە جرمەا = 671، پۆپولاتۆن ن سەڤاستۆپۆل جتی جۆونجلئا رەا = 44. 671+44 = 715. Распределение населения по национальности и родному языку، Автономная Республика Крым (دستربوتۆنئۆ ف تهە پۆپولاتۆن بی ناتۆنالتیئا ند مۆتهەر تۆنگوە،ئا وتۆنۆمۆوس رەپوبلجئۆ ف تهە جرمەا )
Распределение населения по национальности и родному языку، Г.Севастополь (горсовет) (دستربوتۆنئۆ ف تهە پۆپولاتۆن بی ناتۆنالتیئا ند مۆتهەر تۆنگوە، سەڤاستۆپۆل جتی جۆونجل) - ^ ا ب "Национальный состав населения Российской Федерации согласно переписи населения 2021 года". رۆژا گهشتنێ 3 کانوونا پاشین 2023.
- ^ لودنۆść. ستان ستروکتورا دەمۆگرافجزنۆ-سپۆłەجزنا.نارۆدۆوی سپس پۆوسزەجهنی لودنۆśج مەسزکاń 2011.
- ^ "گلۆبال پۆپولاتۆن داتا،ئو ن".
- ^ https://osp.stat.gov.lt/en/gyventoju-ir-bustu-surasymai1
- ^ ئالبوم "ئارجهڤەئۆ ف تهە دمتر پەنبەجک’س فاملی" – جۆمپلەد بی ڤ. پەنبەک — سمفەرۆپۆل-سلپپەری رۆجک، 2004. — ج. 24
- ^ Кропотов В. С. Военные традиции крымских караимов — Симферополь، 2004. — ج. 75
- ^ "کاراتەسئۆ ف جرمەا: حستۆریئا ند پرەسەنت-دای ستواتۆن ن جۆممونتی". ڤدەۆ-ەن.ژەوسەوراسا.ۆرگ. رۆژا گهشتنێ 5 سبات 2023.
- ^ "تهە سەجۆندئا ڤەنوەئۆ فئا پپرۆاجه، وهجه، دوە تۆ تهە سپەجفجتیئۆ ف تهەئا جتڤتەسئۆ ف کاراتە جۆممونتی، س مۆستلی سوپپۆرتەد بی رەسەارجهەرس نئە استەرنئە ورۆپە، س رەلاتەد وته تهە ترانسفۆرماتۆنئۆ ف کاراتە دەنتتی. رەسەارجهەرس تەند تۆئا ججەپت تهە تهەۆریئۆ ف کاراتە کهازارانئۆ رگنس،ئا ندئا پپلی ت ن تهەر ستودەس. بەجاوسەئۆ ف تس لمتاتۆنس – تهە جرتجالئا پپلجاتۆنئۆ ف تهسئا پپرۆاجه تۆ تهە کاراتەس هستۆری بەفۆرە تهە 20ته ج. س لۆگجاللیئا لمۆست مپۆسسبلە – تهە کاراتە ستودەسئا رە نۆت سوففجەنتلی دەڤەلۆپەد ن تهس رەگۆن.ئا ند ن تهە لاست دەجادەس تهسئا پپرۆاجهئا تتراجتسئە ڤەن لەسسئا دهەرەنتس – وتهئا نئە خجەپتۆنئۆ ف مۆرەئۆ ف دەسجرپتڤە ناتورە، ژۆورنالستج نتاتڤەس، وهجهئا رە سوپپۆرتەد بی لتهوانان کاراتە جۆممونتی. وهلە تهە کهازارانئا پپرۆاجه س راتهەر جرتجاللیئا سسەسسەد بی تهەئا جادەمج جۆممونتی". دۆڤلە ترۆسکۆڤاتە. "Iدەنتتی ن ترانستۆن: تهە جاسەئۆ ف پۆلسه کاراتەس ن تهە فرست هالفئۆ ف تهە 20ته جەنتوری".ئو نڤەرستیئۆ ف کلاپەدا (لتهوانا)، 2013، پ. 210
- ^ بلادی 2000، پپ. 113–130.
- ^ گرەەن پاسسم.
- ^ "سۆمەوهات ژەوسه، فوللی روسسان: جرمەا کاراتەس رەجالل پاست گلۆری". حاارەتز (بئی نگلیزی). 30ئا دار 2014. رۆژا گهشتنێ 18 کانوونا پێشین 2019.
| نەتەوەیی | |
|---|---|
| یێن دن | |
| ئەڤ گۆتارا کورت شتلەکێ یە. حەکە تو بخوازی بەرفرەه بکی پێ ل بگوهێرە بکە. (چاوا؟) |