Прејди на содржината

Слободен Град Франкфурт

Од Википедија — слободната енциклопедија
Слободен Град Франкфурт
Freie Stadt Frankfurt
1372–1806
1813–1866
Flag of Франкфурт
Flag
Coat of arms of Франкфурт
Coat of arms
Франкфурт во рамките на Германскиот Сојуз
Франкфурт во рамките на Германскиот Сојуз
Говорени јазициГермански, Хесијански дијалекти
Вероисповед
Протестантство
Римокатоличка црква
УредувањеРепублика
Историски периодСреден век / Наполеонови војни / Прва светска војна
• Стекнал империјална непосредност
1372
18 јануари 1871
• Анектиран од Наполеонска Франција
1806
• Обновен
9 јули 1815
20 септември 1866
ВалутаЈужногермански гулден
Наследници
Провинција Хесен-Насау
Денес дел од Германија

Речиси пет века, германскиот град Франкфурт бил град-држава во рамките на два главни германски ентитети:

Франкфурт бил важен град на Светото Римско Царство, служел како седиште на царските избори од 885 година и град за царски крунисувања од 1562 година (претходно во Слободниот Царски Град Ахен) до 1792 година. Франкфурт бил прогласен за царски слободен град (Freie und Reichsstadt) во 1372 година, правејќи го градот ентитет на царска непосредност, што значело веднаш подреден на Светиот римски цар, а не на регионален владетел или локален благородник.

Поради неговото империјално значење, Франкфурт го преживеал посредувањето во 1803 година. По распадот на Светото Римско Царство во 1806 година, Франкфурт паднал под власта на Наполеон I, кој го доделил градот на Карл Теодор Антон Марија фон Далберг; градот станал познат како Кнежевство Франкфурт. Католичкиот свештеник Далберг ги еманципирал католиците кои живееле на границата на градот. Во 1810 година Далберг го споил Франкфурт со Кнежевството Ашафенбург, Грофовијата Вецлар, Фулда и Ханау за да го формира Големото Војводство Франкфурт. По поразот на Наполеон и распадот на Рајнскиот Сојуз, Франкфурт бил вратен на својот претнаполеонски устав преку Виенскиот конгрес од 1815 година и станал суверена град-држава и член на Германскиот Сојуз.

За време на периодот на Германскиот Сојуз, Франкфурт продолжил да биде главен град. Управното тело на сојузот, Бундестагот (официјално наречено Bundesversammlung, Федерално собрание) се наоѓал во палатата Турн и Таксис во центарот на градот Франкфурт. За време на револуциите од 1848 година, било формирано Франкфуртското собрание во обид да ги обедини германските држави на демократски начин. Токму тука прускиот крал Фридрих Вилхелм IV ја одбил понудата за круната на „Мала Германија“, бидејќи таа му била понудена од народно избраното собрание составено од револуционери на кои тој им се спротивставувал и затоа што ја сметал понудата за круна, само како право на владејачките монарси на одделните германски држави.

Во 1866 година Кралството Прусија влегло во војна со Австриското Царство поради Шлезвиг-Холштајн, предизвикувајќи ја Австро-пруската војна. Франкфурт, останувајќи лојален на Германскиот Сојуз, не се приклучил кон Прусија, но останал неутрален. По победата на Прусија, Франкфурт бил припоен со декрет на кралот на Прусија на 20 септември и станал дел од новоформираната провинција Хесен-Насау.

Историја

[уреди | уреди извор]

Развој на градот

[уреди | уреди извор]

До главната улица Зеил, кај Росмаркт, покрај градскиот прстен и на бреговите на реката Мајна, богатото население на градот имало пространи куќи подигнати од архитекти како Салин де Монфорт и Фридрих Рампф. Тие исто така изградиле неколку научни здруженија, на пример политехничко друштво (Polytechnische Gesellschaft) и клубот за физика (Physikalischen Verein). Во 1819 година, Хајнрих Фридрих го основал друштвото за постарата германска историја (Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde). Во 1825 година, општинскиот архитект Јохан Фридрих Кристијан Хес ја изградил репрезентативната градска библиотека. Во исто време, новата конструкција на здружението за природни истражувања (Senckenbergische Naturforschende Gesellschaft) била развиена во Кулата Ешенхајм. Ова е местото каде Едуард Рупел ги започнал своите проширени истражувачки експедиции во Африка. Стадешуле, кое било отворено во 1829 година, привлекло реномирани уметници од цела Европа, меѓу кои, Бертел Торвалдсен, Филип Веит, Едуард фон Штајнле и Мориц фон Швинд. Граѓанските фондации и клубови го негувале културниот живот во градот, на пр. Уметничко здружение Франкфурт, Музејско друштво, Здружението Сесилија и театарот.

Alte Börse (Старата берза) во 1845 година

Во 1828 година, градскиот градинар Себастијан Ринц издвоил земјиште за нови главни гробишта и нови еврејски гробишта, на околу 15 минути од старите градски ѕидини. Старите гробишта, кои датирале од средниот век, Петерскирхоф и старите еврејски гробишта биле затворени. Исто така, во 1828 година, компанијата Кноблах и Шиле, првата гасоводна фабрика, започнала да обезбедува гас за приватните домаќинства.

Во 1830 година градот го договорил одржувањето на црквите во сопственост на градот, платите на свештениците и свештеничкиот училишен систем во два договори за донација. Голем дел од постарите и помалите цркви, особено поранешните манастири, кои биле секуларизирани во 1803 година, се распаднале или биле користени за профани цели. Но, од друга страна, новата градба на Паулскирхе, која била во урната од 1789 година, конечно била завршена.

Урбаната област на градот полека растела надвор од просторот на бедемите, кои биле изградени на просторот на старите градски утврдувања, најпрво покрај старите селски патишта. До 1837 година, портите од ковано железо кон градот биле затворени навечер. Кој доцнел морал да плати такса – како во средниот век – наречена „Спербацен“, која довела до крвави борби („Спербаценкравал“) во 1830 и 1831 година.

Франкфурт како важен центар за транспорт и трговија

[уреди | уреди извор]
Палатата Турн и Такси, фотографирана околу 1900 година, била поранешното седиште на Бундестагот, собранието на германските суверени.

За време на годините во кои Франкфурт бил „Слободен град“, традиционалниот саем во Франкфурт бил од мало значење. Сепак, Франкфурт станал еден од главните центри за трговија и финансии во Европа. Најважната банкарска куќа во Франкфурт му припаѓала на семејството Ротшилд, кое основало банкарски и финансиски куќи низ цела Европа. Единствената друга банкарска куќа која можела да се спореди со банката Ротшилд била банката Бетман во сопственост на христијаните. Двете од овие банки доминирале во тргувањето со обврзници за различни европски земји.

Се случиле неколку значајни востанија против плановите за развој на Пруска тарифна унија бидејќи тие се заканувале да ја поткопаат улогата на Франкфурт како центар на транспорт и трговија. Во 1828 година градот се приклучил на трговското здружение на Средна Германија кое било против пруските активности. Сепак, тие не биле во можност да го спречат нивниот соседен град, Хесен-Дармштат, да се приклучи на регионот под кој се спроведувал прускиот данок. По основањето на германската царинска унија во 1834 година, чиј член станал и Насау, Франкфурт бил единствениот град што не бил дел од Пруската царинска унија, за разлика од околината. За краток временски период, трговијата во Франкфурт била драстично намалена. Во меѓувреме, трговијата со соседните градови, како Офенбах, Хохст и Бокенхајм, цветала. Во 1836 година слободниот град Франкфурт бил последниот што се приклучил на германската царинска унија.

Добрата локација на градот довело до тоа Франкфурт да стане транспортен центар. Во 1832 година Англија и Франкфурт потпишале договор со кој се дозволувало слободна трговија и превоз. За таа цел градското знаме било дизајнирано со користење на традиционалните бои на Франкфурт: две црвени и две бели ленти со Франкфуртскиот орел во горниот лев агол.

Од самиот почеток, градот имал водечка улога во проширувањето на германскиот железнички систем. Сите банкари од Франкфурт ја поддржале иницијативата и појавиле голем интерес за првите железници. Сепак, преговорите оделе бавно и почетната изградба на железницата започнала дури во 1839 година.

Франкфурт како главен град на Германскиот Сојуз

[уреди | уреди извор]

Седиштето на Бундестагот било во палатата Турн и Таксис во центарот на градот Франкфурт, почнувајќи од 5 ноември 1816 година. Земјите-членки формирале делегации во градот. Централното федерално биро за истраги (Bundes-Central-Behörde für Untersuchungen), централна координативна институција на политичката полиција за сојузните земји-членки, била со седиште во Франкфурт од 1830-тите.

Црно-црвено-златно

[уреди | уреди извор]

Франкфурт бил еден од главните центри на револуционерното движење „Формерц“ (превод: „пред-март“). Новинарот Лудвиг Берне бил роден во 1786 година на улица по име „Јуденгасе“ („Еврејска патека“) во еврејското гето во Франкфурт. Лудвиг Берне бил автор на сатирични дела, а подоцна станал една од истакнатите личности на литературното движење „Млада Германија“. Бидејќи Сојузното собрание и градските власти на Франкфурт се плашеле за својот углед, тие се обиделе да ги забранат политичките синдикати и да го потиснат тиражот на либералните публикации. Сепак, тие не биле успешни во нивните обиди да го направат тоа. Поттикнати од Јулската револуција од 1830 година, опозициските групи во градот Франкфурт биле потикнати од револуционерен дух. Но, чекорот од идеалистички жар до решителна акција целосно пропаднал. Составена претежно од студенти и полски офицери во егзил, група која се обидувала да започне револуција во Германија, наречена Франкфуртер Вахенстурм поради нападите врз полициските станици (Wachen), била предадена на 3 април 1833 година на полицијата и брутално соборена од малата војска на градот. Инцидентот, иако во голема мера неефикасен, сепак, имал застрашувачки ефект врз буржоаската елита на градот бидејќи како резултат на тоа 2.500 австриски и пруски војници биле стационирани во градот, што претставувало директен предизвик за суверенитетот на градот кој, во пресврт, довело до тоа дипломатите на кралската влада да го оцрнуваат Слободниот град како „либерална пустелија“.

Споменик на Гете, подигнат во 1844 година од Лудвиг Михаел Шванталер

Германската национална свест растела во текот на 1840-тите: скулпторот Лудвиг Шванталер создал споменик на Гете во 1844 година, а церемонијата на откривање станала собирна точка за националистите, како и состанокот на германските научници во градското собрание на Франкфурт, кој, непосредно пред овој состанокот, бил украсен со слики на сите 52 цареви на Светото Римско Царство создадени од уметници како Филип Веит, Алфред Ретел и Едуард фон Штајнле. Организација на демократските клубови во Франкфурт, Понеделнички клубови (Montagskränzchen), се состанувал од зимата 1845/46 година.

Во раните денови на март 1848 година, револуционерниот дух од Франција се прелеал во Германија. Како и секаде на друго место, народот на Франкфурт повикал на правата на слободата на печатот и слободата на собирање, уставна еднаквост за сите граѓани, амнестија за сите оние кои биле затворени поради политички активности и право на секој граѓанин да носи оружје. На 3 март 1848 година, сенатот на градот ги доделил сите права освен целосната еманципација на Евреите. Реформистите кои се состанале во Монтагскренхен повикале на реформа на уставот на градот. Сите граѓани требало да ги изберат членовите на основачкото собрание на градот. Ова собрание потоа требало да изработи нов устав за да ги замени законите што биле направени само како дополнување на стариот устав.

Фридрих Јучо, администраторот на имотот на Националното собрание, во бегство. Карикатура околу преминот во 1849/1850 година

На 9 март 1848 година знаме со боите црна, црвена и златна за прв пат било развеано од покривот на палатата Турн и Такси во Франкфурт. На 31 март таканаречениот „претпарламент“ одржал состанок во Паулскирхе, која набрзина била претворена од црква во зграда на парламентот. Ѕидовите и прозорците на црквата биле украсени со знамиња со боите црна, црвена и златна, говорницата била покриена со ткаенина, а органот бил скриен со голема завеса, на која била прикажана слика од Филип Веит на која е прикажана Германија, држејќи знаме и меч. Фигурата била врамена од двете страни со ловорови венци и патриотски стихови. На местото каде што вообичаено стоел олтарот била поставена маса за претседателот.

На 18 мај 1848 година, пратениците на народното собрание во Франкфурт, меѓу првите германски парламенти со слободно гласање, се собрале во Паулскирхе на славенички начин. Фридрих Зигмунд Јучо, правник, бил избран за претставник на слободниот град на 28 април. Некогаш бил известувач за Националното собрание и бил поврзан со парламентарната група од левиот центар, Вестендал, а подоцна и припаѓал на таканаречената Ербкајзерличе, политичка група предводена од Хајнрих фон Гагерн.

Со зголемениот отпор и истрајноста на парламентарните дебати, ентузијазмот кај жителите на Франкфурт исчезнал.

Крајот на слободниот град

[уреди | уреди извор]

По распадот на националното собрание и повторното воспоставување на дипломатијата на Бундестагот во 1850 година, демократската опозиција продолжила да ги застапува нивните барања, и покрај ресторативната политика на Сенатот, која била обѕирна на германските поглавари. Како и да е, застарениот устав на градот бил постепено реформиран. Во 1853 година, изборната реформа им дало право на жителите на руралниот округ да гласаат. Со повлекувањето на сенаторите од судовите и законодавните состаноци, судската и административната реформа од 1856 година воспоставила поделба на власта. Судењата отсега се одржувале на јавни и вербални сослушувања, а на друго место бил формиран веќе заеднички суд поротата.

Прускиот амбасадор Ото фон Бизмарк ги застапувал интересите на Прусија во германскиот Бундестаг во Франкфурт од 1851 до 1859 година. Либералноста на средната класа во Франкфурт и слободата на печатот многу не му се допаднале. На 14 април 1853 година тој му напишал на министерот на Мантеуфел:

„Во однос на демократскиот дух и превирањата во населението на градот и неговите соседни региони... Сигурен сум дека ќе можеме успешно да се соочиме со овие закани само со подложување на оваа конкретна дел од Германија до воена диктатура, без никакво разгледување на судските норми или нивно зачувување“.

По неколку години конфликт, остатоците од средновековниот еснафски систем конечно исчезнале во 1864 година. Преовладувала економска слобода, па дури и последните ограничувања на правата на еврејските граѓани биле укинати. Во јуни 1866 година, непосредно пред да го загуби статусот на слободен град, во законодавната власт бил воведен директен мнозински систем за гласање за сите граѓани, наместо претходната изборна процедура која била уредена според професијата. Овој нов систем сè уште претпоставувал државјанство, што значело да се има најмалку 5.000 гулдени. Овој нов изборен закон, сепак, никогаш не бил користен пред пруската анексија.

Окупација на Франкфурт од Прусија на 16 јули 1866 година, цртеж со молив од Хајнрих Хаселхорст. Историски музеј, Франкфурт

Поради економската структура одредена од трговијата и занаетчиството и поради недостатокот на економска слобода, во Франкфурт немало индустриски пролетаријат до 1866 година. Првото здружение на работници, основано во 1863 година, имало само 67 членови, од кои 33 биле кројачи.

Пруско-австрискиот конфликт ја туркал Германија сè повеќе кон војна. Ниту конгресот свикан од Австрија, Франкфуртер Фурстентаг, во август 1863 година не можел да донесе решение поради бојкотот на Прусија. Како резултат на неуспехот на самитот, јавноста во Франкфурт, која долго време сочувствувала со Австрија, било целосно наместена против Прусија. Либералниот франкфуртски печат исто така бил претежно антипруски, особено Франкфуртскиот Обер-Постамц-Цајтунг, основан во 1617 година, Журнал де Франфорт, објавен на француски и Ханделсцајтунг, основан во 1856 година. Во сатиричното списание Франкфурт фенер, првпат објавен во 1860 година, уредникот Фридрих Столце ја критикувал политиката на Бизмарк во сè поостри коментари и карикатури. Ова довело до тоа Прусија да издаде налог за апсење на Столце, така што тој не можел да го напушти својот роден град.

Меѓутоа, во сферата на германското национално собрание, основано во Франкфурт во 1859 година, имало и влијателни Франкфурци кои верувале во „пруската мисија“ за воспоставување германско единство. Гласот на движењето бил национал-либералниот Франкфуртер Журнал, кој бил субвенциониран од Прусите. Прускиот генерален конзул на Франкфурт бил многу почитуваниот банкар Мориц фон Бетман, кој бил еден од домаќините на Фирстентагот. Тој подоцна поднел оставка на функцијата во знак на протест против политиката на Бизмарк.

Кога германската војна неизбежно се наѕирала на почетокот на летото 1866 година, градот останал лојален на Германскиот Сојуз, според нејзиното мото „вера во сојузниот закон“. На 14 јуни 1866 година, тие гласале за конфедеративна егзекуција против Прусија, иако во исто време изјавиле дека нема да учествува во граѓанската војна. Сепак, градот не можел да се воздржи од војните, бидејќи Прусија го сметал градот за непријателски. Бизмарк бил решен насилно да го воспостави германското единство под пруска власт и да ја исфрли Австрија од германската политика.

На 16 јули 1866 година небранетиот град бил окупиран од пруските трупи под нивниот генерал Едвард Фогел од Фалкенштајн, кој веднаш наметнал строги репресалии врз градот. Само еден ден подоцна, на 17 јули, на градот му била наметната првата исплата од 5,8 милиони гулдени.

Едвин од Мантеуфел, кој бил назначен за наследник на Фалкенштајн на 20 јули, покренал второ барање за придонес од 25 милиони гулдени. Овој придонес требало да го платат 35.000 жители на слободниот град, меѓу кои околу 8.000 морале да платат данок. Граѓаните морале да обезбедат свои коњи за војската, а трговците и земјопоседниците биле принудени да предадат големи резерви, винова лоза и пури на командата на пруската армија. Било забрането издавањето на сите весници во Франкфурт освен за списанието Франкфуртер Журнал. Уредникот на весникот на главната пошта и тајниот советник Фишер-Гулет бил уапсен и доживеал смртоносен мозочен удар. Сенаторите Бернус, Милер и Спелц биле држени како заложници во тврдината во Келн, но им било дозволено да се вратат во Франкфурт како последица на ветувањето на нивниот збор на честа. Бројни граѓани на Франкфурт избегале во странски земји, како Фридрих Столце кој побегнал во Штутгарт и природниот научник Едуард Рупел кој побегнал во Швајцарија. Кон крајот на 1866 година, на емигрантите им било дозволено да се вратат според општа амнестија.

Територија

[уреди | уреди извор]
Карта на градот на Франкфурт во 1840 година

Слободниот град Франкфурт бил сопствена држава. Државата тогаш била во голема корелација со границите на градот денес. Се простирал на двата брега на реката Мајна и останал главно непроменет од 15 век. Граничните држави на Франкфурт биле Големото Војводство Хесен на југ (Провинција Старкенбург) и на север (покраина Горна Хесен), Изборното Кнежевство Хесен (Област Ханау) на север и исток, Ландгравијата Хесен-Хомбург на северозападниот дел и Војводството Насау на запад.

Територијата на Слободниот град го вклучувало вистинскиот град Франкфурт како градски округ, осум села кои припаѓале на руралниот округ, како и шумската област.

Урбана област

[уреди | уреди извор]

Урбаната област главно се состоела од Алтштат или стариот град од ерата на Штауфер и Нојштад или внатрешниот град основан во 14 век. И двете се наоѓале во градското утврдување изградено на почетокот на 19 век на брегот на реката Мајна.

Претежно се состоел од стариот град Штауфер и новиот град основан во 14 век. И двете се наоѓале во рамките на поранешните градски утврдувања на десниот брег на Мајна, кои биле воспоставени како бедеми на почетокот на 19 век. Над 40.000 жители живееле на површина од само два квадратни километри. Овој број достигнал 70.000 жители до 1866 година. Околу 5.000 луѓе, главно занаетчии и буржоазија, живееле во исто така заградениот урбан округ Заксенхаузен на левиот брег на Мајна.

Областа што се наоѓала во радиус од 3-4 километри надвор од градските ѕидини најчесто се користела како земјоделски простор. Непосредно пред градот имало градини и лозја. Сепак, периферијата по должината на денешниот Аленринг биле обработени во старомоден стил на Флурцванг, кој ги зел основните принципи на системот за плодоред, кој датирал од средниот век. Еден дел од земјата се обработувала со пролетна култура, друг дел со зимска култура, додека третиот дел бил разновиден. Помеѓу овие делови лежеле мали шумски површини, вклучувајќи и поле со лук во областа Норденд, кој бил извор на снабдување со вода во градот. Изградбата на водоводот помеѓу 1827 и 1834 година бил еден од најважните јавни проекти на Слободниот град.

Шумска област

[уреди | уреди извор]

Шумскиот округ Франкфурт се движел над 22.123 моргени (4480 хектари). Градската шума, која му припаѓала на Франкфурт од 1372 година, била најважниот дел од областа. Се наоѓала јужно од реката Мајна, која се протегала на речиси 40 квадратни километри. Ридервалд, кој се наоѓал јужно од Борнхајм, како и ексклавата Хохемарк во Таунус, која била дел од Нидерерленбах, Бонамес, Нидерурсел и Дортелвеил, исто така припаѓале на шумската област. Додека употребата на шуми за гоење свињи станала помалку важна, жетвата на дрво бил еден од главните економски фактори.

Демографија

[уреди | уреди извор]

Слободниот град Франкфурт и неговите приградски области покажале голем пораст на населението во 1840-тите. Сепак, ова не се однесувало на руралните области кои не биле предмет на значителни промени.

Година 1837 1840 1843 1846 1849 1852 1855 1858 1861 1864
Градска област 54.037 56.217 56.348 58.519 59.366 62.561 64.316 68.049 71.564 78.221
Приградски заедници 6.296 6.562 6.630 6.860 7.052 7.587 7.522 8.254 8.880 9.866
Рурални заедници 2.818 2.743 2.853 2.861 2.936 3.002 2.946 2.975 2.946 3.063
Вкупно 63.151 65.522 65.831 68.240 69.354 73.150 74.784 79.278 83.390 91.150

Религија

[уреди | уреди извор]

Лутеранска црква

[уреди | уреди извор]
Црква Свети Павле

Лутеранската црква била формирана во 1533 година од страна на државата, и била финансиски и административно нераскинливо испреплетена со градскиот буџет и владата. Лутеранските граѓани и нивните браќа и сестри кои живееле во градските ѕидини формирале еднообразно лутеранско собрание, додека оние лутерани кои живееле во соседните села во селата под управа на градот-држава формирале посебни ентитети, управувани од градот, а не од конгрегациски тела. Сите лутерански цркви во ѕидините биле во сопственост на градот и бесплатно користени од еднообразното собрание.

За време на владеењето на Далберг, сите христијански деноминации требало да бидат подеднакво третирани според ревизијата на уставот на црквата од 1806 година. Дополнителното досие на Уставот на Франкфурт од 1816 година вели во член 35: Секоја христијанска конгрегација и секое друго собрание, иако имаат право да бидат заштитени од државата, се предмет на надзор на државата и не смеат да формираат посебна држава. во рамките на државата.

Овој надзор бил договорен од Сенатот на Франкфурт, кој повторно го воспоставил претходно постоечкиот лутерански конзолиум. Според член 36, тој бил составен од двајца лутерански сенатори, лутеранскиот главен свештеник (насловен како постар), двајца други лутерански пастори и еден правник. Со исклучок на брачните прашања, кои биле преземени од општинскиот суд, јурисдикцијата на црквата продолжила да се придржува до правилата утврдени во 1728 година. Членот 37 ѝ оставил на Реформираната црква да формира и Конзисторија; тоа потоа било реализирано со уредба на Сенатот на 8 февруари 1820 година. 1820 година имало шест функционални лутерански цркви во самиот град со 12 пастири за околу 28.000 лутерани.

Во 1830 година, слободниот град ги издал актите за доктрина (Dotationsurkunden) со што ја фиксирал својата долготрајна практика на поседување и одржување на црковните објекти во неговиот стар градски центар. Додатоците законски го утврдиле вечното бесплатно плодоуживање на девет градски црковни згради од шест лутерански конгрегации и три црковни згради од три католички парохии. Дополнителна фиксна сума, која подоцна повеќе не се менувала, а со тоа и денес е неважно ниска, се плаќало за да се придонесе за платите на свештенството во овие цркви. Други религиозни групи, како што се Евреите и реформираните протестанти не биле дел од тоа владино финансирање. Овие донации се до денес обврзувачки закон во Франкфурт.

За разлика од германските дрѓави, лутеранската државна црква во Франкфурт немала парохиски систем кој територијално ги назначувал парохијаните на одредена црква, но сите лутерани од Франкфурт формирале заедница низ градот со една презвитерија (одбор на заедницата (Gemeindevorstand), составена од 36 старешини), избрани од овластените парохијани, меѓутоа, излезноста секогаш била помала од 3% од гласачкото тело. Само шесте рурални лутерански конгрегации во Бонамес, Борнхајм, Хаузен, Нидерад, Нидерурсел и Оберад формирале посебни парохии. Од 1833 година, извршниот одбор и презвитерството соработувале во назначувањето на нови пастири, формирајќи постојани мешани тела за оваа и за други цели од 1835 година.

На 5 февруари 1857 година, нов закон ги раздвоил религијата и државата, така што лутеранската конзистенција повеќе не вклучувала сенатори на градската влада. Веќе во 1851 година, граѓанскиот брак ја направил религиозната венчавка обична опција, избрана од околу половина од паровите. Областа на градот била одново поделена на шест парохии, секоја доделена на една од шесте лутерански цркви, а руралните конгрегации добиле и избрани тела. Новиот црковен устав останал недопрен од пруската анектирачка моќ во 1866 година, меѓутоа, црквата станала надгледувана од пруското министерство за култура и образование, со што завршило одвојувањето на религијата од државата.

Од 1882 година, конзиторискиот претседател бил назначен од пруската влада. И покрај зголеменото население во 19 век, лутеранската црква ја изградила првата дополнителна црква, Лутеровата црква во Норденд, само во 1892 година.

Во 1899 година, лутеранските и реформираните цркви на Франкфурт се споиле во обединета администрација наречена конзисториска област на Франкфурт на Мајна (Konsistorialbezirk Frankfurt am Main), при што секое собрание ја одржувало својата претпочитана посебна исповед. Двете конзистории се споиле во едно, сега наречена кралска конзисторија. Почнувајќи од 1906 година од членовите на црквата се наплаќало црковен данок. Повеќе собранија биле основани од 1901 година, градејќи ги своите црковни згради во следните години.

Со Вајмарскиот устав, религијата и државата конечно биле повторно разделени на национален опсег. Така, конзисторскиот округ свикал црковно собрание во 1921 година, кое го усвоило новиот црковен устав на 13 декември 1923 година, преземајќи ја независноста на конзисторскиот округ и трансформирајќи го во Протестантска државна црква на Франкфурт на Мајна (Evangelische Landeskirche Frankfurt am Main).

По инкорпорирањето на повеќе предградија во градската граница, осум обединети протестантски конгрегации на Хесенско-каселското протестантско црковно тело му припаднале на градот, но не и на регионалната црква во Франкфурт. Во 1928 година, Хесенско-каселското протестантско црковно тело ги отстапило овие осум конгрегации и нивните парохии на регионалното црковно тело во Франкфурт, кое потоа сочинувало 19 лутерански и осум обединети парохии, 2 реформирани конгрегации (германски реформисти, хугеноти) и една ѓаконска лутеранска конгрегација.

На 12 септември 1933 година, мнозинството од синодот на регионалната црква во Франкфурт гласало за спојување со регионалните црковни тела на поранешното Војводство Насау и регионалната црква во Народната држава Хесен со цел да се формира протестантска државна црква во Хесен-Насау. Сепак, узурпацијата на водечките позиции од страна на нацистичко-покорното свештенство ги натерало противниците на нацизмот во регионалната црква да се сомневаат во правната валидност на спојувањето. Така, трите црковни тела биле реконституирани одделно по Втората светска војна и нивните слободно избрани синоди гласале за спојување на 30 септември 1947 година, формирајќи ја денешната протестантска црква во Хесен и Насау.

Католичка црква

[уреди | уреди извор]

Од средниот век, католиците од Франкфурт припаѓале на архиепископијата во Мајнц. Со усвојувањето на лутеранската реформација од страна на слободниот царски град Франкфурт во 1533 година, градот еднострано ги присвоил сите црковни објекти во рамките на својата граница. Ова присвојување било протестирано од страна на царот кој до 1548 година ги вратил сите поранешни колегиумски цркви, вклучувајќи ги и нивните заработки. Бројот на членови, кој се намалил по лутеранската реформација на помалку од 100, повторно се зголемило со текот на годините поради имиграцијата. Сепак, католиците биле исклучени од државјанството и од која било владина канцеларија на слободниот царски град, тие поседувале само неограничени дозволи за престој.

Во текот на германската медијатизација, градот конечно се секуларизирал и ги присвоил преостанатите католички донации, сепак, оставајќи ја употребата на постојните католички парохии. Целосната правна еднаквост била постигната истовремено со крајот на слободниот царски град и едиктот за толеранција, 1806 година.

Набргу по конституирањето на слободниот царски град Франкфурт, односите со Мајнц биле прекинати. Во 1821 година, католичките франкфурти станале парохијани на новата епархија Лимбург.

Реформирана црква

[уреди | уреди извор]

На реформираните протестанти (калвинисти) од Франција и од Ниските Земји, во 1550-тите години неволно усвоени во слободниот царски град, им било забрането да ја исповедаат својата вера во 1561 година, имале неограничени дозволи за престој, но не и државјанство. На тој начин, одреден број реформирани Франкфурти емигрирале во Пфалц каде што го основале новиот град Франкентал во 1562 година.

До 1590-тите повеќе калвинисти бегалци биле прифатени во градот, но многумина емигрирале подоцна кога нашле подобро засолниште. Во 1601 година, им било дозволено да одржуваат капела надвор од градските ѕидини за нивните услуги, за возврат да му дозволат на лутеранскиот градски совет да стави вето на нивните пастири. Откако таа капела изгорела под необјаснети околности во 1603 година, реформираните верници можеле да присуствуваат на јавната реформска служба само во странство во соседниот Бокенхајм, тогаш Грофовија Ханау.

По едиктот на Фонтенбло во 1685 година, десетици илјади Хугеноти морале да ја напуштат католичка Франција. Градот им дозволил да го користат Франкфурт како транзитна станица, при што минале 26.000 бегалци, на пат кон други држави дозволувајќи им имиграција. Само во 1787 година лутеранскиот совет дозволил изградба на, иако скромни, реформирани цркви во градот, без кули и камбани.

Во 1820 година, околу 2.000 членови на двете конгрегации, Германската реформирана црква и Француската реформирана црква, се здружиле за да формираат посебен протестантски реформиран консисториум. По усвојувањето на актите за измена на Уставот, црквите биле принудени да ги финансираат сите трошоци за нивниот религиозен култ како што е во согласност со договорите без да се натпреваруваат со градот-аерариите. Следствено, тие немале удел во донацијата од 1830 година. Во 1899 година, реформираната и лутеранската црква во Франкфурт се споиле во протестантско регионално црковно тело на обединета администрација (Evangelische Kirches im Konsitorialbezirk Frankfurt am Main).

Еврејска заедница

[уреди | уреди извор]

Евреите кои живееле во Франкфурт уште пред реформацијата биле предмет на високи даноци, отповикливи дозволи за престој и многу други ограничувања. Тие исто така биле исклучени од државјанство и службена должност.

Еврејските граѓани на Франкфурт добиле целосни граѓански права во 1864 година.

Цркви во сопственост на градот (Dotationskirchen)

[уреди | уреди извор]

Цркви за лутеранска служба (од 1533 година)

[уреди | уреди извор]
  1. Barfüßerkirche (Црква на отфрлените), урната во 1786 година и заменета со новата црква Свети Павле, отворена во 1833 година.
  2. Црква Света Катерина.
  3. Црква Свети Петар, градот ја заменил трошната стара структура со нова црковна зграда во 1890-тите.
  4. Weißfrauenkirche, градот и собранието ја размениле старата структура, уништена од сојузничките бомбардирања во 1944 година, од поранешната доминиканска манастирска црква, исто така уништена во 1944 година, претходно во профана употреба од градот од реформацијата, а по реконструкцијата од градот преименуван во Црква на Светиот Дух (Heilig-Geist-Kirche).
  5. Црква на тројца мудреци (Dreikönigskirche), градот ја заменил трошната стара градба со нова црковна зграда во 1890-тите.
  6. Црква на Свети Дух (Heiliggeistkirche), во 1840 година градот и собранието ја замениле старата трошна структура, подоцна урната, од црквата Свети Никола.

Дотациони цркви за католичка служба (од 1803 година)

[уреди | уреди извор]
  1. Поранешна царска црква Свети Вартоломеј (колоквијално наречена Дом, обично преведена како катедрала).
  2. Црква Богородица .
  3. Црква Свети Леонард.

Политика

[уреди | уреди извор]

Слободниот град Франкфурт имал дипломатски односи со бројни европски држави, како и со Соединетите Американски Држави. Државите Баден, Баварија, Белгија, Данска, Франција, Велика Британија, Хановер, Хесен-Дармштат, Хесен-Касел, Насау, Австрија, Прусија, Русија, Саксонија, Шведска и Норвешка, Кралството на двете Сицилии, САД и Виртемберг имале амбасади и конзулати во Франкфурт. Следниве држави имале заедничка делегација:

  • Хоенцолерн, Лихтенштајн, Валдек, Ројс, Шаумбург-Липе и Липе,
  • Мекленбург,
  • Олденбург, Анхалт и Шварцбург, заедно со војводските и великовојводските саксонски династии.
Коњаницата на доброволните граѓани

Војската во Слободниот град Франкфурт од која градот поставил 579 мажи во федералниот контингент, се состоела од линиски баталјон од 700 војници под команда на потполковник. Линиската војска се состоела од платеници од Јужна Германија. Нејзините шест чети останале во своите касарни кога Франкфурт бил окупиран на 16 јули 1866 година. Десет дена подоцна, на 26 јули 1866 година, баталјонот бил распуштен по последното собирање и војниците биле ослободени од должност. Во зависност од нивниот работен стаж добивале плата од 50 до 250 гулдени. Многумина од нив потоа биле регрутирани од Француската Легија на странците.

Економија

[уреди | уреди извор]
Монета кована во Франкфурт во 1861 година

Најважната валута во Франкфурт била гулденот (Gulden). Тоа било монета со номинална вредност, чија цена била дефинирана како 24 гулдени по сребрена марка од Минхенскиот договор за монети од 1837 година. Затоа, еден гулден содржел 9,545 грама чисто сребро.[1] На монетите ковани во Франкфурт бил прикажан Франкфуртскиот орел од едната страна и етикетата 1 Gulden (македонски: 1 гулден) со годината, опкружена со даб, од другата страна. Постоеле посебни монети, на пример за 100-тиот роденден на Гете во 1849 година. На работ на монетата било изгравирано мотото на градот „Stark im Recht“ (Силен во законот).

До 1803 година постоело само едно општинско училиште во Франкфурт, општинската гимназија која била основана во 1520 година и која била резервирана исклучиво за синовите на лутеранските граѓани. Покрај гимназијата постоеле уште девет „маалски училишта“ од средниот век, тоа биле приватни училишта со општинска концесија кои можеле да се остават во аманет и да се продаваат. Општо земено, секое училиште имало само еден наставник. Сите учители се обединиле во еден вид еснаф. Бидејќи училишните такси што ги наплатувале едвај биле доволни за да живеат, често морале да вршат дополнителна работа, на пр. сечењето на перјаници. Бидејќи секој од нив морало да се грижи за неколку стотици ученици, квалитетот на образованието во маалските училишта бил очекувано низок. Гимназијата исто така имала лоша репутација во 18 век, бидејќи наставната програма била целосно застарена и дисциплината на учениците често доведувала до поплаки.

Од 1728 година, надзорот над сите училишта е под контрола на Лутеранскиот консисториум, комитет формиран од Градскиот совет, составен од световни и свети членови. На иницијатива на нејзините претседавачи Фридрих Максимилијан Фрајхерн фон Гундероде и Вилхелм Фридрих Хуфнагел, динамичен постар од Министерството на лутеранскиот проповедник, конечно била поттикната сеопфатна училишна реформа во 1803 година.

Во 1803 година, Хуфнагел го основал првото средно училиште во Франкфурт, Musterschule или модел училиште, врз основа на педагошкиот концепт на Јохан Хајнрих Песталоци.

  1. „Coins from the Free imperial City of Frankfurt – Numista“. en.numista.com. Посетено на 2023-09-03.

Библиографија

[уреди | уреди извор]
  • Хајнрих Бингемер, Вилхелм Фронеман, Рудолф Велкер: Околу Франкфурт. Верлаг Енглерт и Шлосер, Франкфурт на Мајна 1924 година.
  • Фридрих Боте: Историја на градот Франкфурт на Мајна. Verlag Wolfgang Weidlich, Франкфурт на Мајна 1977 година, ISBN 3-8035-8920-7.
  • Историска комисија на Франкфурт (уред.): Франкфурт на Мајна - Историјата на градот во девет прилози. (= Публикации на Франкфуртската историска комисија . Том XVIII ). Јан Торбек, Зигмаринген 1991 година, ISBN 3-7995-4158-6.
  • Слободниот град Франкфурт на Мајна и неговата околина. Водич за странци и локални жители. Издавач на книжарницата J. C. Херманшен, Франкфурт на Мајна 1843 г.
  • Волфганг Клоцер: Франкфурт 1866. Документација од германските весници. Издавач д-р Валдемар Крамер, Франкфурт на Мајна 1966 година (Посебно издание на архивата за историјата и уметноста на Франкфурт. бр. 50)
  • Валдемар Крамер (уред.): Франкфуртска хроника. 3-то издание, Верлаг Валдемар Крамер, Франкфурт на Мајна 1987 година, ISBN 3-7829-0321-8.
  • Ханс Лоне: Франкфурт околу 1850 година. По акварели и описи на Карл Теодор Рајфенштајн и сликарскиот план на Фридрих Вилхелм Делкескамп. Верлаг Валдемар Крамер, Франкфурт на Мајна 1967 година.
  • Ралф Рот: Појавата на модерното граѓанско општество. Историја на градот Франкфурт на Мајна 1789–1866 година. Ед.: Франкфуртска историска комисија (= публикации на Франкфуртската историска комисија. Том 25 ). Торбек, Остфилдерн 2013 година, ISBN 978-3-7995-0762-2.
  • Ричард Швемер: Историја на слободниот град Франкфурт a. M. 1814-1866. Нарачана од Градската историска комисија. 3 тома, Baer & Co, Франкфурт на Мајна 1910-1918.