Hopp til innhald

Mandinka

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Mandinka (mandingo)
Klassifisering Nigerkongo
 Mande
  Vestmande
   Manding
    Mandinka
Bruk
Tala i  Mali
 Senegal
 Gambia
 Guinea
 Elfenbenskysten
 Burkina Faso
 Sierra Leone
 Liberia
 Guinea-Bissau
Mandinka (mandingo)talande i alt 1 200 000
Språkkodar
ISO 639-3 mnk

Mandinka eller mandingo er eit mandespråk som blir tala av mandinkafolk i store delar av Vest-Afrika. Mandinka er fyrstespråket til litt over 1,3 millionar menneske – om lag 670 000 i Senegal, 510 000 i Gambia og 167 000 i Guinea-Bissau.[1] Det er eitt av hovudspråka i Gambia. Språket høyrer til manding-greina av mandespråka, og liknar ganske mykje på bambara og maninka (malinke).

Mandinka kan skrivast med latinsk, arabisk skrift eller N'Ko. Latinsk er offisiell skrift, men arabisk er meir utbredt. I tillegg brukes N'Ko-alfabetet fra 1949 en del.

Med latinsk skrift representerer c lyden /ʧ/, ŋ /ŋ/, og ñ /ɲ/. Bokstavane v, x, z, og q vert ikkje brukt. Vokalar er som i spansk, og blir dobla for å visa lengde eller skilja ord som elles er homofone.

Det arabiske skriftsystemet bruker ingen ekstra teikn (bortsett frå eit ekstra vokalmerke for «e» i sjeldne tilfelle), men nokre av bokstavane har ulik uttale i høva til arabisk.

Tilhøvet mellom latinske og arabiske konsonanter er som følgjer:

Arabisk ا ع ب ت ط ض ج ه ح خ د ر س ش ص ث ظ ڢ ل م ن و ي ك لا
Latinsk ('), aa, ee (', med madda ŋ) b, p t t t c, j h h d r s s (sh) s s s f l m n, ñ, ŋ w y k, g la

Bokstavane i kursiv er ikkje i vanleg bruk i mandinka. ه (h) kan også brukast for å indikera ein avsluttande glottal plosiv, som ikkje blir notert med den latinske skrifta. Bokstaven ŋ i den latinske skrifta er ofte indikert med vokalteikn i arabisk skrift.

Vokalane samsvarer som følgjer:

Arabisk ـَ ـِ ـُ ـْ ـִ ـً ـٍ ـٌ ـَا ـِي ـُو
Latinsk a, e i, e, ee o, u (ingen påfølgjande vokal) e aŋ, eŋ iŋ, eeŋ, eŋ oŋ, uŋ aa ii oo, uu
Mandinka-navn på arabiske merke: sira tilidiŋo; sira tilidiŋo duuma; ŋoo biriŋo; sira murumuruliŋo; tambi baa duuma; sira tilindiŋo fula; sira tilindiŋo duuma fula; ŋoo biriŋo fula.

I tillegg kan ein liten arabisk 2 (۲) brukast for å visa reduplikasjon, og hamzaen kan brukes som i arabisk for å visa glottale plosivar meir presist.

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]
  1. Artikkel om mandinka i Ethnologue.
  • R. T. Addis, A Study on the Writing of Mandinka in Arabic script, 1963. Oppgjeve av Wikipedia på bokmål.