Hopp til innhald

Seksdagarskrigen

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Seksdagarskrigen
Del av Midtausten-konflikten

Dato 5. juni 196710. juni 1967
Stad Midtausten
Krigsårsak Egyptisk blokkade av Tiransunda og den militære oppbygginga deira på Sinaihalvøya, samt utkastiinga av SN-styrkar og syrisk støtte for Fedayeen-streiftog i Israel
Resultat Israelsk siger
Partar
Israel Israel Syria Egypt
Syria Syria
Jordan Jordan
Irak Irak
Kommandantar
Israel Yitzhak Rabin,
Israel Moshe Dayan,
Israel Uzi Narkiss,
Israel Israel Tal,
Israel Mordechai Hod,
Israel Ariel Sharon
Syria Abdel Hakim Amer,
Syria Abdul Munim Riad,
Jordan Zaid ibn Shaker,
Syria Hafez al-Assad
Styrkar
264 000 (inkl. 214 000 reservetroppar)
300 kampfly
800 stridsvogner[1]
Egypt: 240 000
Syria, Jordan og Irak:307 000
957 kampfly
2504 stridsvogner[2]
Tap
800 drepne,
2563 skadde,
15 tekne til fange,
46 kampfly tapt[3]
(offisielle tap)
Egypt- 11 500 drepne 20 000 skadde, Jordan- 700 drepne og 2500 skadde, Syria- 2500 drepne og 5000 skadde, Irak- 10 drepne 30 skadde
Totalt 21 000 drepne, 45 000 skadde,
6000 tekne til fange
over 400 kampfly øydelagd
(estimat)

Seksdagarskrigen var ein krig mellom Israel, Egypt, Syria og Jordan i juni 1967. Krigen byrja med at Israel gjekk til åtak på Egypt, som like før hadde stengt Tiransundet for israelsk ferdsel. Resultatet av krigen var total siger for Israel og eit massivt moralsk nederlag for heile den arabiske verda. Israel okkuperte den Palestinske Vestbreidda og Gaza-stripa, som hadde vore under høvesvis jordansk og egyptisk administrasjon, i tillegg til den egyptiske Sinai-halvøya og dei syriske Golan-høgdene. Jerusalem (Al Quds), palestinarane sin hovudstad, vart annektert av Israel og gjort utilgjengeleg for dei fleste palestinarar og mange muslimar og kristne i regionen. I tillegg vart Suez-kanalen gjenopna for vestlege handelsfartøy. Jordan gjorde tafatt motstand mot Israel, som berre i praksis fekk Vestbreidda overlevert utan motstand. Den palestinske frigjeringsrørsla PLO var delvis blitt avvæpna av jordanske myndigheiter i forkant av krigen.

Bakgrunnen for krigen var samansett. Den sionistiske ideen om eit Stor-Israel frå det gamle testamentet var for mange israelarar ei legitimering av vidare ekspansjonisme og utviding av grensene til Israel. Dei arabiske landa såg på staten Israel som illegitim sidan han var ein vestleg kolonialistisk stat oppretta gjennom fordriving av dei opphavlege innbyggjarane, palestinarane. Den uløyste statusen bygde seg gradvis opp til militær konfrontasjon. Sidan Egypts president Nasser hadde nasjonalisert Suez-kanalen i 1956, hadde Israel, som alliert med Vesten, eit ønske om å gjenopne han for vestleg ferdsel og varetransport.

Kort tid etter seksdagarskrigen byrja Israel å byggje busettingar på dei okkuperte områda. Sinai-halvøya vart gjeven tilbake til Egypt i 1979 etter ein fredsavtale mellom Egypt og Israel. I denne garanterte Egypt fri ferdsle gjennom Suez-kanalen, anerkjente staten Israel og gav opp all støtte til palestinarane sin sak. Resten av områda fortsette å vera okkuperte av Israel.

Referansar

[endre | endre wikiteksten]
  1. Geoffrey Regan, p.211
  2. Regan, p.211
  3. Arab - Israeli Aircraft Losses