Przejdź do zawartości

Edward Lubowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Edward Lubowski
Krut-Bolej
Ilustracja
Zdjęcie Lubowskiego z około 1890 roku.
Data i miejsce urodzenia

19 marca 1837
Kraków

Data i miejsce śmierci

17 maja 1923
Warszawa

Narodowość

polska

Język

polski

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Dziedzina sztuki

komedie, farsy, dramat, tłumaczenia

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Edward Lubowski, znany pod pseudonimem Krut-Bolej (ur. 19 marca 1837 w Krakowie zm. 17 maja 1923 w Warszawie) – polski dramatopisarz, przedstawiciel nurtu pozytywistycznego. Należał do najwybitniejszych polskich komediopisarzy okresu pozytywizmu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Grób Edwarda Lubkowskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Ukończył gimnazjum w Krakowie i studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczestniczył w patriotycznych kółkach studenckich. Był również uczestnikiem powstania styczniowego jako adiutant Mariana Langiewicza.

Należał do najwybitniejszych polskich komediopisarzy okresu pozytywizmu. Pod wpływem komedii Moliera, Picarda i Scribe’a stworzył: Pewność siebie[1] (1858), Kariery (1862), Żony uczonych (1866), Ubodzy w salonie (1867) i in. Później dostał się w krąg wpływów Dumasa syna, tworząc sztuki z tezą: Gonitwy (1874), Przesądy (1876), My się kochamy (1887), Monsieur Blaise (1892), Światowe rozrywki (1899) i Pogodzeni z losem[2] (1876), która była najlepsza pod względem historycznym.

Odrębne miejsce zajmuje w tej twórczości dramat charakterów Żyd[3] (1868) i komedia charakterów Nietoperze[4] (1874). Później tworzył również farsy: Nie wszystko złoto... (1901) i in., oraz jednoaktowe bluetki (Dzień Wigilii, Kiedyż obiad?, Kto to?). Pod wpływem Ibsena napisał Bawidełko (1891) i Królewicza (1895), a w stylu Zoli Sąd honorowy[5] (1876). Był także autorem komedii o tematyce społecznej i obyczajowej: Nietoperze (1878), Jacuś[6] (1884).

Przyswoił teatrowi polskiemu wiele utworów scenicznych: Augiera, Musseta, Nikolaya, Paillerona, Szekspira, Bjørnsona (Bankructwo[7], Nowożeńcy[8]). Wydał powieści Aktorka[9] (1871), Cichy Janek i głośny Franek[10][11] (1879), Co się stało w małym miasteczku[12] (1867), Silni i słabi (1865), Skąpiec, Wierzące dusze (1864).

Przez długie lata Edward Lubowski był recenzentem teatralnym „Bluszczu”, „Tygodnika Ilustrowanego”, „Biblioteki warszawskiej”, „Kuriera Warszawskiego”. Napisał również wiele artykułów z innych dziedzin, zwłaszcza z zakresu historii. Tłumaczył Szekspira[13], pisał powieści o tematyce mu współczesnej. Spisał także swoje wspomnienia.

Na temat Lubowskiego Ignacy Schreiber napisał Lubowskiego (1929)[14].

2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[15].

Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie (kwatera 74-1-23/24)[16].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pewność siebie. Komedia w czterech aktach oryginalnie napisana przez Edwarda Lubowskiego [online], rękopis, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  2. Pogodzeni z losem [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  3. Żyd. Dramat w 5 aktach [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  4. Nietoperze. Komedyja w 4-ch aktach [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  5. Sąd honorowy [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  6. Jacuś. Komedya w 4. aktach [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  7. Bankructwo [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  8. Nowożeńcy [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  9. Edward Lubowski, Aktorka [online], polona.pl [dostęp 2018-09-13].
  10. Cichy Janek i głośny Franek. Powieść w 2 tomach. T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  11. Cichy Janek i głośny Franek. Powieść w 2 tomach. T. 2 [online], polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  12. Co się stało w małem miasteczku: (według notatek zbieranych na miejscu) przez Edwarda Lubowskiego [online], polona.pl [dostęp 2018-09-13].
  13. Tymon z Aten Szekspira w przekładzie Edwarda Lubowskiego oraz omówienie jego sylwetki i strategii tłumaczenia dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
  14. Twórczość dramatyczna Edwarda Lubowskiego [online], Ignacy Schreiber ; przedm. opatrzył Stanisław Windakiewicz, polona.pl [dostęp 2020-07-24].
  15. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 35.
  16. Cmentarz Stare Powązki: LUBOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934–1939)

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]