Przejdź do zawartości

Ewangeliarz mołdawski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ewangeliarz mołdawski
Evangelie
Ilustracja
Oznaczenie

Rps 12690 IV

Fundator

Anastazy

Data powstania

1614–1617

Miejsce powstania

Mołdawia

Zawartość

Ewangelie

Język

cerkiewnosłowiański

Technika

pergamin

Rozmiary

36×25 cm

Liczba kart

308

Miejsce przechowywania

Biblioteka Narodowa w Warszawie

Ewangeliarz mołdawski (cs. Evangelie) – XVII-wieczny manuskrypt spisany w języku cerkiewnosłowiańskim, obecnie przechowywany w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Manuskrypt został wykonany na zlecenie metropolity mołdawskiego Anastazego[1]. Księga spisana została w 1614 przez mnicha Teofila z monastyru Voroneț, zaś w 1617 ozdobiona przez artystę Stefana z Suczawy (o czym informuje obszerna notka na stronie 707)[1][2]. Rękopis został podarowany przez Anastazego monasterowi w Krechowie, a następnie znalazł się w monasterze Dragomirna[1]. W 1653 został zrabowany przez Kozaków, a po pięciu latach odkupiony powrócił do monasteru[1]. W nieznanych okolicznościach trafił do Biblioteki Uniwersytetu Lwowskiego[1]. W 1977 został odkryty w zasobach Biblioteki Narodowej w Warszawie podczas opracowywania tzw. zbiorów zabezpieczonych[1].

Ewangeliarz przechowywany jest obecnie w Bibliotece Narodowej pod sygnaturą stałą Rps 12690 IV (dawniej pod akcesyjną Rps akc. 10778)[2][1]. Stanowi czołowy w polskich zbiorach przykład iluminatorstwa mołdawskiego, którego rozkwit przypadł na XVII wiek[1].

Kodeks, spisany na pergaminie, ma wymiary 36×25 cm[2]. Składa się z 308 kart[2]. Dolne rogi pierwszych 20 kart są zniszczone[1]. Według pierwotnej paginacji brakuje stron 363–462[2].

Rękopis zawiera tzw. Tetraewangelię, czyli tekst czterech Ewangelii[1]. Na początku kodeksu umieszczony jest wstęp arcybiskupa bułgarskiego Teofilakta oraz spis rozdziałów, zaś na końcu znajduje się kalendarz świąt ruchomych i stałych oraz wskazówki dotyczące czytań ewangelijnych[1].

Na zdobienia manuskryptu składa się:

Iluminacje wykonane zostały farbami kryjącymi z przewagą czerwieni[1]. Do zdobień wykorzystano sproszkowane złoto (w tytułach, inicjałach, oznaczeniach kolumn, na marginesach)[1].

Pierwotna oprawa nie zachowała się – obecna, składająca się z deski i aksamitu, pochodzi z 2. połowy XVII lub z XVIII wieku[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p Ewangeliarz mołdawski. W: Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej (wersja elektroniczna). Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003. ISBN 83-7009-433-3.
  2. a b c d e f g h Ewangelia tetr. Polona. [dostęp 2021-02-27].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]