Przejdź do zawartości

Język hiszpański w Stanach Zjednoczonych

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Centro Español de Tampa – Centrum Języka Hiszpańskiego w Tampie na Florydzie

Język hiszpański w Stanach Zjednoczonych jest drugim po angielskim najczęściej używanym językiem. Liczba osób posługująca się nim to ponad 48 mln osób[1], co czyni ten kraj drugim na świecie (po Meksyku) z największą populacją osób hiszpańskojęzycznych. Przewiduje się, że do roku 2050 Stany Zjednoczone wyprzedzą Meksyk i staną się największym hiszpańskojęzycznym państwem na świecie[2]. Ponadto wiele instytucji, czy stron rządowych jest dwujęzyczne m.in.: Oficjalny Portal Rządowy USA, Biały Dom – La Casa Blanca, FBI czy Strona Opieki Zdrowotnej. W 1973 założona została w Nowym Jorku Academia Norteamericana de la Lengua Española[3], będąca w strukturach Stowarzyszenia Akademii Języka Hiszpańskiego, która reguluje normy i zasady języka hiszpańskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Logo Departamentu Imigracyjnego USA w jęz. hiszpańskim

Język hiszpański ma długą historię na terenie Stanów Zjednoczonych i jest obecny na tych terenach począwszy od XVI wieku. W 1513 r. Juan Ponce de León, hiszpański żeglarz i konkwistador, przybył na ziemie dzisiejszej Florydy, w 1565 r. na te same tereny dotarł inny hiszpański konkwistador Pedro Menéndez de Avilés, który założył tu miasto San Agustín, dzisiejsze St. Augustine. W wyniku wojny amerykańsko-meksykańskiej w latach 18461848, Meksyk utracił około połowy swojego terytorium na rzecz Stanów Zjednoczonych. Na mocy traktatu pokojowego z Guadalupe Hidalgo Meksykanie mieszkający na terenach stanów przyłączonych do USA otrzymali amerykańskie obywatelstwo. Traktat ten regulował również status języka hiszpańskiego w Kalifornii mówiąc iż: wszystkie ustawy, dekrety, rozporządzenia i przepisy pochodzące z jednego z trzech mocarstw najwyższych tego stanu, które ze swej natury wymaga publikacji muszą być publikowane w językach angielskim i hiszpańskim. W 1870 r. Anglosasi stali się większością w Kalifornii tym samym w 1879 r. władze stanu ustanowiły nową konstytucję, zgodnie z którą wszystkie oficjalne postępowania powinny być prowadzone w języku angielskim, zachowując tę klauzulę, która weszła w życie dopiero w 1966 roku. Jednakże dziś język hiszpański jest powszechnie stosowany w całym stanie zarówno we wszystkich instytucjach stanowych, środkach transportu czy w mediach publicznych. Ponadto wszystkie dokumenty stanowe stanu Kalifornia wydawane są w dwóch językach: angielskim i hiszpańskim.

Hiszpański jest używany również w całym stanie Nowy Meksyk, gdzie jest językiem urzędowym wraz z językiem angielskim i cieszy się tam ochroną konstytucyjną[4], także w stanie Kolorado i na południu całych Stanów Zjednoczonych wzdłuż granicy z Meksykiem począwszy od XVII wieku. W Teksasie, angielski jest używany w sposób konwencjonalny, ale stan ten nie ma języka urzędowego, a język hiszpański jest tu drugim po angielskim najpowszechniej używanym językiem. Począwszy od II połowy XX wieku język hiszpański został wzmocniony w Stanach Zjednoczonych przez duży napływ imigrantów z krajów Ameryki Środkowej, Karaibów i Meksyku i stał się drugim językiem komunikacji w tym kraju, obecnie ten trend trwa i hiszpański rozprzestrzenia się po coraz większej ilości miast i stanów (tzw. proces latynizacji Stanów Zjednoczonych), zaś Amerykanie, dla których językiem ojczystym jest angielski, uczą się hiszpańskiego obowiązkowo w szkołach i na uczelniach, począwszy od edukacji przedszkolnej[potrzebny przypis].

Ludność hiszpańskojęzyczna w USA[5]

[edytuj | edytuj kod]
Rozmieszczenie użytkowników jęz. hiszpańskiego według poszczególnych stanów
Ludność hiszpańskojęzyczna na terenie Stanów Zjednoczonych
Rozmieszczenie użytkowników j. hiszpańskiego w stanie Arizona
Plakat z poczty w Kalifornii z cennikiem usług wyłącznie w jęz. hiszpańskim
Stan Ludność % Wzrost
2000–2010
Portoryko 3 988 128 99% 2,4%
Nowy Meksyk 953 403 48,3% 24,6%
Kalifornia 14 013 719 37,6% 27,8%
Teksas 9 460 921 37,6% 41,8%
Arizona 1 895 149 30,6% 46,3%
Nevada 716 501 26,5% 81,9%
Floryda 4 223 806 22,5% 57,4%
Kolorado 1 038 687 20,7% 41,2%
New Jersey 1 555 144 17,7% 39,2%
Nowy Jork 3 416 922 17,6% 19,2%
Illinois 2 027 578 15,8% 32,5%
Connecticut 479 087 13,4% 49,6%
Utah 358 340 13% 77,8%
Rhode Island 130 655 12,4% 43,9%
Oregon 450 062 11,7% 63,5%
Idaho 175 901 11,2% 73%
Waszyngton 755 790 11,2% 71,2%
Kansas 300 042 10,9% 59,4%
Massachusetts 627 654 9,6% 46,4%
Nebraska 167 405 9,2% 77,3%
Dystrykt Kolumbii 54 749 9,1% 21,8%
Oklahoma 332 007 8,9% 85,2%
Wyoming 50 231 8,9% 58,6%
Hawaje 120 842 8,9% 37,8%
Georgia 853 689 8,8% 96,1%
Karolina Północna 800 120 8,4% 111,1%
Delaware 73 221 8,2% 96,4%
Maryland 470 632 8,2% 106,5%
Arkansas 186 050 6,4% 114,2%
Indiana 389 707 6% 81,7%
Wisconsin 336 056 5,9% 74,2%
Pensylwania 719 660 5,7% 82,6%
Alaska 39 249 5,5% 51,8%
Karolina Południowa 235 682 5,1% 147,9%
Iowa 151 544 5% 83,7%
Wirginia 631 825 4,7% 91,7%
Minnesota 250 258 4,7% 75,5%
Tennessee 290 059 4,6% 134,2%
Michigan 436 358 4,4% 34,7%
Luizjana 192 560 4,2% 78,7%
Alabama 185 602 3,9% 144,8%
Missouri 212 470 3,5% 79,2%
Ohio 354 674 3,1% 63,4%
Kentucky 132 836 3,1% 121,6%
Montana 28 565 2,9% 58%
New Hampshire 36 704 2,8% 79,1%
Dakota Południowa 22 119 2,7% 102,9%
Missisipi 81 481 2,7% 105,9%
Dakota Północna 13 467 2% 73%
Vermont 9208 1,5% 67,3%
Maine 16 935 1,3% 80,9%
Wirginia Zachodnia 22 268 1,2% 81,4%
Łącznie 50 477 594
54 465 722 (+Portoryko)
16,3% 43,5%

Nowa większość hiszpańska w Nowym Meksyku

[edytuj | edytuj kod]

W stanie Nowy Meksyk od 1 lipca 2006 r. ludność pochodzenia hiszpańskiego stała się większością, w wyniku największego przyrostu ludności; taki stan rzeczy zdarzył się ostatni raz w 1850 roku, dwa lata po włączeniu tego terenu do Stanów Zjednoczonych.

Ludność hiszpańska i struktura etniczna ludności Nowego Meksyku w 2007 roku
Latynosi rasa kaukaska rasa czarna Indianie rasa żółta Hawajczycy Dwie lub więcej ras
874 688 833 933 41 794 169 616 24 555 1358 23 971
Źródło: United States Census Bureau

Ponadto na Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych ludność hiszpańska stanowi około 15% ogółu ludności, czyli 16 788 osób.

Nauczanie języka hiszpańskiego

[edytuj | edytuj kod]

Po języku angielskim język hiszpański jest językiem, w którym studiuje największa liczba studentów[6]. Język ten jest najpopularniejszym językiem obcym nauczanym w amerykańskich szkołach, szkołach typu college czy uniwersytetach (ponad 75% wszystkich uczniów i studentów)[7]. Obecnie na terenie Stanów Zjednoczonych istnieje pięć Instytutów Cervantesa w: Nowym Jorku, Chicago, Albuquerque, Seattle i San Francisco. W najbliższych latach planowane jest znaczne zwiększenie ilości tej instytucji o kolejne miasta takie jak: Waszyngton, Los Angeles, Boston, Houston czy Denver.

Mass media w języku hiszpańskim

[edytuj | edytuj kod]
Biurowiec stacji Telemundo w Houston w stanie Teksas

Telewizja

[edytuj | edytuj kod]

12 największych stacji telewizyjnych nadających w języku hiszpańskim: Univision (52% amerykańskich gospodarstw domowych), Telemundo, TeleFutura, V-me, Estrella TV, Azteca América, LATV, Mexicanal, Tr3s, Inmigrante TV, Mega TV, CaribeVisión. Wiele amerykańskich stacji telewizyjnych takich jak: Discovery Channel, MTV, Fox Deportes (Fox Sports en Español), CNN en español, Mun2 czy Fox nadaje programy w dwóch językach.

Istnieje wiele stacji radiowych nadających po hiszpańsku, największymi są: Univisión Radio, Hispanic Radio Network oraz Entravision Radio. Jednocześnie istnieje wiele innych mniejszych lub większych stacji radiowych nadających po hiszpańsku, którymi są m.in.: Americans for Radio Diversity, Amor 107.5, El Cucuy, eRitmo.com, Estéreo Latino, Estéreo Sol, Frecuencia Latina, La Campeona, La Cubanísima, La Fantástica, La Favorita, La Ley 1079, La Ley 941, La Mega, La Mexicana, La Nueva, La Nueva Tropical, La Nueva 105.9, La Primerísima, La Tremenda, La Zeta, Latino Mix FM, Latino USA, Los Dudes.com, Radio Alerta, Radio América, Radio Avance, Radio Bilingüe, Radio Esperanza, Radio Fiesta, Radio Interativa FM, Radio Mambi La Grande, Radio Omega, Radio Única, Radio y Música, Ritmo Guanaco, Romance FM, Solo Para Mujeres, Stereo Fiesta, Super Estrella, Rhythm Radio, W Radio 690 AM.

La Opinión wydawana w Kalifornii jest najczęściej czytaną gazetą w języku hiszpańskim, następne w kolejności są: El Nuevo Herald wydawana na Florydzie oraz El Diario La Prensa w Nowym Jorku. Ponadto istnieje wiele gazet wydawanych w języku hiszpańskim na terenie Stanów Zjednoczonych w poszczególnych stanach; na poniżej liście znajdują się tylko najważniejsze i największe z nich:

Stan Tytuły
Arizona Monitor Hispano, Prensa Hispana, La Voz, La Estrella de Tucsón
Kalifornia La Opinión, Bohemio News, El Mensajero, Impacto USA, El Latino, La Prensa de San Diego, Hispanos Unidos, El Observador
Karolina Północna La Voz Independiente, El Progreso Hispano
Karolina Południowa Latino
Kolorado El Hispano
Dystrykt Kolumbii Washington Hispanic
Floryda El Nuevo Herald, La Prensa, Diario Las Américas, El Sol de la Florida, El Nuevo Día Orlando
Illinois La Raza, El Puente, El Imparcial, Periódico Hoy
Kansas Dos Mundos
Massachusetts El Vocero Hispano, Inc. El Mundo Boston, La Semana, Rumbo, Siglo 21
Michigan El Vocero Hispano
Nevada El Mundo (Las Vegas), Ahora (Reno)
Nowy Meksyk El Paso Times [1]
Nowy Jork El Diario La Prensa, Noticia Hispanoamericana, Hoy Nueva York, El Sol News, Wall Street Journal Americas [2], Hispayork [3], El Compás [4] oraz Fútbol Mundial (magazyn sportowy)
Teksas El Sol de Texas, El Hispano News, El Continental, El Día, Diario La Estrella, Rumbo, El Clamor, Al Día, La Subasta

Nazwy w języku hiszpańskim

[edytuj | edytuj kod]
Los Angeles – jedno z największych miast ze skupiskiem ludności latynoskiej w USA

W Stanach Zjednoczonych istnieje wiele nazw pochodzących z języka hiszpańskiego, co związane było z hiszpańską kolonizacją tych terenów, głównie są to obszary południowych stanów. Wiele miast, rzek, gór czy dróg posiada swe oryginalne hiszpańskie nazewnictwo. Ponadto, typowe nazwy miejsc, które są oparte na charakterystycznych cechach danego krajobrazu, mają swe nazwy w języku hiszpańskim, są to np.:

  • Arizona: Casa Grande (Duży Dom); San Luis (Św. Ludwik)
  • Kalifornia: Los Angeles (Aniołowie); San Francisco (Św. Franciszek); San Diego (Św. Jakub); Sacramento (Sakrament)
  • Nevada – pochodzące od słowa nevar (nieva 3 os. l.poj.) oznaczające padać (o śniegu), śnieżny: Las Vegas (Podmokłe tereny)
  • Kolorado: El Pueblo (Wieś); Sangre de Cristo Range (Drogocenna Krew Chrystusa)
  • Teksas: El Paso (Krok, Przełęcz, Przejście); San Antonio (Św. Antoni)
  • Nowy Meksyk: Santa Fe (Święta Wiara); Las Cruces (Krzyże); Española (Hiszpanka)
  • Utah: La Sal (Sól)
  • Floryda: Cape Canaveral, pochodzący od oryginalnego Cabo Cañaveral (Przylądek Canaveral); Santa Barbara (Św. Barbara)
    • Rzeki: Río Grande (Duża Rzeka); Colorado (Kolorowa rzeka)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]