Przejdź do zawartości

Randy Schekman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Randy W. Schekman
Ilustracja
Państwo działania

Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

30 grudnia 1948
Saint Paul

profesor
Specjalność: cytologia
Alma Mater

Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles

Uczelnia

Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny

Randy W. Schekman (ur. 30 grudnia 1948 w Saint Paul[1]) – amerykański biolog komórki żydowskiego pochodzenia[2], profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, członek National Academy of Sciences oraz członek zagraniczny Royal Society, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny (2013 r.), nagrody im. Alberta Laskera w dziedzinie podstawowych badań medycznych oraz nagrody im. Louisa Gross Horwitza. Odkrywca m.in. genów SEC, działających na szlakach sekrecyjnych, oraz kompleksu COPII.

Edukacja i kariera naukowa

[edytuj | edytuj kod]

Schekman ukończył szkołę średnią w Anaheim. W 1966 roku rozpoczął edukację na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, początkowo wybierając studia przedmedyczne, by następnie specjalizować się w biologii molekularnej. Na drugim roku, niemalże już będąc zdecydowanym na zmianę uczelni na lepiej spełniającą jego oczekiwania, dostał się do programu zagranicznej wymiany studentów i wyjechał na Uniwersytet Edynburski. Po powrocie, na ostatnim roku, kontynuował pracę laboratoryjną oraz studia badawcze. Na studia doktoranckie dostał się na Stanford University, gdzie podjął pracę w laboratorium Arthura Kornberga[3]. Pod jego kierunkiem zajmował się enzymologią oraz fizjologią replikacji bakteryjnego DNA[4].

Za namową Williama Wicknera, który u Kornberga odbywał staż podoktorancki, po doktoracie zdecydował się na badania błon biologicznych. Bill Wickner poznał go także z przyszłą żoną – Nancy. By zdobyć doświadczenie w dziedzinie biologii błon biologicznych, wyjechał na staż podoktorancki na University of California w San Diego, gdzie pracował w grupie Jonathana Singera[3]. Pod jego kierunkiem badał różnice w endocytozie w erytrocytach ludzi dorosłych i noworodków[5]. Po stażu rozpoczął własne badania, jako niezależny badacz i biorąc pod uwagę swoją wcześniejszą pracę z mikroorganizmami, zdecydował się na drożdże S. cerevisiae, jako organizm modelowy[3].

Początki samodzielnej grupy Schekmana nie były zbyt udane: odrzucono jego podanie o pierwszy grant badawczy (z braku wyników oraz udokumentowanego doświadczenia z drożdżami[4]), kłopot sprawiała także praca z drożdżami, co po części było wynikiem małego doświadczenia Schekmana z tym organizmem. Schekman planował za pomocą różnych związków chemicznych zatrzymać proces sekrecji (wydzielania) w drożdżach, by później móc badać jego intermediaty, co się nie powiodło. W związku z tym spróbował podejścia genetycznego, szukając mutantów, które warunkowo zatrzymywały sekrecję. W tym zadaniu pomagał mu jego pierwszy doktorant Peter Novick i asystent techniczny Charles Field. Niedługo potem ogłosili oni odkrycie mutanta genu, który warunkowo akumulował pęcherzyki sekrecyjne w podwyższonej temperaturze. Było to jednocześnie odkrycie pierwszego z kilkudziesięciu genów szlaku sekrecyjnego w drożdżach – SEC1 (temperaturo-zależny allel warunkowy tego genu, nosił oznaczenie sec1-1)[3][6]. W toku dalszych badań Schekman z Novickiem odkryli i scharakteryzowali kolejne geny SEC (w sumie 23), operujące na szlakach sekrecyjnych pomiędzy retikulum endoplazmatycznym (ER), a błoną komórkową[7]. Inny student Schekmana, Ray Deshaies, odkrył zestaw genów odpowiedzialnych za sekrecję oraz insercję białek błonowych w błony ER[8]. W kolejnych latach Novick, a później stażysta podoktorancki Chris Kaiser, zbadali strukturę i przebieg szlaków sekrecyjnych w kontekście odkrytych genów[9][10]. Równolegle inny student Schekmana, David Baker, zrekonstruował system sekrecyjny drożdży poza komórką (in vitro) z użyciem rozbitych sferoplastów[11]. Jego praca doprowadziła do odkrycia genu SEC23, a następnie pięciu kolejnych, które były niezbędne w formowaniu pęcherzyków sekrecyjnych transportujących białka i lipidy pomiędzy ER a aparatem Golgiego. Białka kodowane przez te geny tworzą kompleks, który Schekman nazwał COPII (dla odróżnienia od działającego w odwrotnym kierunku COPI) i okazał się on nie tylko być odpowiedzialnym za formowanie pęcherzyków w ER, ale także za rozpoznanie i selekcję transportowanych białek[3][12].

Od 1991 roku Randy Schekman jest naukowcem w Howard Hughes Medical Institute[13]. Jego laboratorium znajduje się na University of California w Berkeley i zajmuje się badaniami dotyczącymi transportu pęcherzykowego (w tym defektywny transport i jego udział w chorobach), formowania pęcherzyków oraz fuzji błon organelli szlaków sekrecyjnych[13][14].

Inna działalność

[edytuj | edytuj kod]

W 1992 roku został wybrany członkiem National Academy of Sciences[15], a w maju 2013 został wybrany członkiem zagranicznym Royal Society[16]. W 1992 roku Schekman został redaktorem-założycielem czasopisma naukowego „Molecular Biology of the Cell[3], a w 2011 czasopisma naukowego o otwartym dostępieeLife[17][18]. Od listopada 2006 do 2011 roku był redaktorem naczelnym czasopisma „Proceedings of the National Academy of Sciences[3][18]. Od 1999 pełni funkcję redaktora naczelnego periodyku „Annual Review of Cell and Developmental Biology[19][20]. Schekman był także redaktorem lub członkiem rad redakcyjnych wielu innych czasopism naukowych, m.in. „Journal of Cell Biology[3]. W 1999 roku był przewodniczącym Amerykańskiego Stowarzyszenia Biologii Komórki i jest także dyrektorem naukowym Jane Coffin Childs Memorial Fund for Medical Research[15][21].

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Randy Schekman w roku 2002 wraz z Jamesem Rothmanem został laureatem nagrody im. Alberta Laskera w dziedzinie podstawowych badań medycznych[22]. W tym samym roku otrzymali oni także nagrodę im. Louisy Gross Horwitz[23]. Schekman jest także laureatem m.in.: Nagrody im. Eli Lilly w mikrobiologii, nagrody im. Lewisa S. Rosenstiela oraz nagrody Fundacji Gairdnera[15]. W 2013 r. otrzymał wspólnie z Jamesem Rothmanem i Thomasem Südhofem Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za ich odkrycia dotyczące maszynerii regulującej transport pęcherzykowy - główny system transportowy w naszych komórkach[24].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Randy W. Schekman - Facts. Nobelprize.org, 2013-10-09. [dostęp 2013-10-09]. (ang.).
  2. Israelis lose out to US-German trio for Nobel medicine prize. The Times of Israel, 2013-10-07. [dostęp 2013-10-09]. (ang.).
  3. a b c d e f g h N. Zagorski, R. Schekman. Profile of Randy Schekman: reflections on his first year as PNAS editor-in-chief. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 105 (8), s. 2763–5, Feb 2008. DOI: 10.1073/pnas.0610781105. PMID: 18287009. (ang.). 
  4. a b R. Schekman. Charting the secretory pathway in a simple eukaryote. „Mol Biol Cell”. 21 (22), s. 3781–4, Nov 2010. DOI: 10.1091/mbc.E10-05-0416. PMID: 21079008. (ang.). 
  5. R. Schekman, SJ. Singer. Clustering and endocytosis of membrane receptors can be induced in mature erythrocytes of neonatal but not adult humans. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 73 (11), s. 4075–9, Nov 1976. PMID: 1069294. (ang.). 
  6. P. Novick, R. Schekman. Secretion and cell-surface growth are blocked in a temperature-sensitive mutant of Saccharomyces cerevisiae. „Proc Natl Acad Sci U S A”. 76 (4), s. 1858–62, Apr 1979. PMID: 377286. (ang.). 
  7. P. Novick, C. Field, R. Schekman. Identification of 23 complementation groups required for post-translational events in the yeast secretory pathway. „Cell”. 21 (1), s. 205–15, Aug 1980. PMID: 6996832. (ang.). 
  8. RJ. Deshaies, R. Schekman. A yeast mutant defective at an early stage in import of secretory protein precursors into the endoplasmic reticulum. „J Cell Biol”. 105 (2), s. 633–45, Aug 1987. PMID: 3305520. (ang.). 
  9. P. Novick, S. Ferro, R. Schekman. Order of events in the yeast secretory pathway. „Cell”. 25 (2), s. 461–9, Aug 1981. PMID: 7026045. (ang.). 
  10. CA. Kaiser, R. Schekman. Distinct sets of SEC genes govern transport vesicle formation and fusion early in the secretory pathway. „Cell”. 61 (4), s. 723–33, May 1990. PMID: 2188733. (ang.). 
  11. D. Baker, R. Schekman. Reconstitution of protein transport using broken yeast spheroplasts. „Methods Cell Biol”. 31, s. 127–41, 1989. PMID: 2674623. (ang.). 
  12. C. Barlowe, L. Orci, T. Yeung, M. Hosobuchi i inni. COPII: a membrane coat formed by Sec proteins that drive vesicle budding from the endoplasmic reticulum. „Cell”. 77 (6), s. 895–907, Jun 1994. PMID: 8004676. (ang.). 
  13. a b HHMI Scientist Abstract: Randy W. Schekman, Ph.D.. Howard Hughes Medical Institute, 2010-01-05. [dostęp 2011-10-02]. (ang.).
  14. Randy Schekman. Department of Molecular & Cell Biology, University of California at Berkeley, 2010-08-11. [dostęp 2011-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-02)]. (ang.).
  15. a b c UC Berkeley Biologist Randy Schekman Named PNAS Editor-in-Chief. The Proceedings of the National Academy of Sciences. [dostęp 2011-10-01]. (ang.).
  16. A complete listing of the Fellowship from 1660 onwards. [w:] Foreign Members [on-line]. The Royal Society. [dostęp 2013-10-07]. (ang.).
  17. New journal editor named as Randy Schekman. Wellcome Trust, 2011-07-11. [dostęp 2011-10-01]. (ang.).
  18. a b Randy Schekman, Editor-in-Chief. eLife. [dostęp 2013-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-14)]. (ang.).
  19. Schekman R. Preface by Randy Schekman. „Annual Review of Cell and Developmental Biology”. 15, 1999. DOI: 10.1146/annurev.cb.15.010199.100001. (ang.). 
  20. Editorial Committee Members for Cell and Developmental Biology. Annual Reviews. [dostęp 2015-01-21]. (ang.).
  21. About. The American Society for Cell Biology. [dostęp 2011-10-31]. (ang.).
  22. V. Malhotra, SD. Emr. Rothman and Schekman SNAREd by Lasker for trafficking. „Cell”. 111 (1), s. 1–3, Oct 2002. PMID: 12372293. (ang.). 
  23. The Louisa Gross Horwitz Prize for Biology or Biochemistry. Past Recipients of the Louisa Gross Horwitz Prize. Columbia University Medical Center. [dostęp 2011-10-01]. (ang.).
  24. The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2013. Nobelprize.org. [dostęp 2013-10-07]. (ang.).