Przejdź do zawartości

Toledo (Hiszpania)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Toledo
Ilustracja
Kolaż zdjęć Toledo
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Hiszpania

Wspólnota autonomiczna

 Kastylia-La Mancha

Burmistrz

Emiliano García-Page

Powierzchnia

232,10 km²

Wysokość

529 m n.p.m.

Populacja (2007)
• liczba ludności
• gęstość


83 108 (2011)
358,07 os./km²

Kod pocztowy

45001-45009

Tablice rejestracyjne

TO

Położenie na mapie Kastylii-La Manchy
Mapa konturowa Kastylii-La Manchy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Toledo”
Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Toledo”
Ziemia39°51′23″N 4°01′30″W/39,856389 -4,025000
Strona internetowa
Historyczne miasto Toledo[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo

 Hiszpania

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, II, III, IV

Numer ref.

379

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1986
na 10. sesji

Toledo
Fasada katedry

Toledo (łac. Toletum, arab. ‏طليطلة‎ Ṭulayṭulah) – miasto w środkowej Hiszpanii (ok. 70 km na południe od Madrytu), ok. 83 tys. mieszk. (2011) i pow. 232,1 km². Leży na wzgórzu w zakolu rzeki Tag. Stolica wspólnoty autonomicznej Kastylia-La Mancha i prowincji Toledo. Ośrodek przemysłu lekkiego, spożywczego i rzemiosła artystycznego. Znany ośrodek turystyczny, kultu religijnego – siedziba prymasów Hiszpanii. Jeden z najcenniejszych klejnotów hiszpańskiej architektury. Wielu znanych ludzi i artystów urodziło się lub mieszkało w Toledo, m.in. Al-Zarkali, Garcilaso de la Vega, Eleonora z Toledo, Alfons X Mądry i El Greco.

Do 1561 Toledo było stolicą Królestwa Kastylii.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Puerta del Sol

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Katedra Najświętszej Marii Panny, po katedrze w Burgos, najbardziej znacząca budowla gotycka w Hiszpanii. Budowana w latach 1227-1493 na miejscu pierwszej katedry, zamienionej w czasach władzy Maurów na meczet. Na fasadach widać wpływy francuskiego gotyku. Wieża południowa nieukończona, jedynie zamknięta barokową kopułą.; wieża północna o wys. 90 m.
Przed wejściem do katedry krużganek z XIV w., przebudowany w XV–XVI i XVIII w. We wnętrzu, 5-nawowym, o dług. 112 m i szer. 56 m o wystroju barokowym – 22 kaplice, m.in.:
    • Capilla de San Juan, mieszcząca przebogaty skarbiec a w nim słynną monstrancję o wys. ok. 3,0 m, najważniejszy element procesji w Boże Ciało;
    • Capilla Mayor, ze wspaniałymi bogato rzeźbionymi ścianami ołtarza, po obu stronach którego znajdują się grobowce królów, książąt i biskupów;
    • Capilla Mozarabe, w której odprawiana jest msza według liturgii mozarabskiej (według obrządku Wizygotów, żyjących pod panowaniem Maurów);
    • Capilla Santiago, z mistrzowsko rzeźbionym grobowcem A. de la Luna i jego żony;
  • Chór, z należącymi do najpiękniejszych na świecie stallami w stylu gotyckim i renesansowym;
  • Zakrystia, z obrazami El Greco i Goi;
  • Alkazar, twierdza z XI wieku, po ciągłych uszkodzeniach odbudowywany. W trakcie oblężenia w 1936 r. całkowicie zniszczony. Odbudowany zgodnie z planami z czasów Karola V. Wewnątrz muzeum z pamiątkami po wojnie domowej;
  • Castillo de San Servando, średniowieczny zamek nad brzegiem Tagu;
  • Kościoły:
    • San Tome z XIV w., dawny meczet w stylu mudejar, znany z obrazu El Greco Pogrzeb hrabiego Orgaza;
    • San Juan de los Reyes z XV/XVI w., zbudowany w stylu izabelińskim początkowo miał zostać miejscem pochówku Królów Katolickich, zamiar zmieniono po zdobyciu Grenady;
    • San Roman z XII w., obecnie muzeum ze zbiorami z czasów Wizygotów;
    • Santo Cristo de la Luz z X/ XII w. przebudowany z meczetu, w stylu mudejar;
    • Santiago del Arrabal z XII w., w stylu mudejar;
    • klasztor del Cristo de la Vega z XI w. w stylu mudejar;
    • Santa Maria la Blanca z XII w., przekształcona z synagogi na kościół w XV w., z pięknymi wnętrzami w stylu mudejar; podobno najstarszy istniejący budynek synagogi w Europie;
    • Synagoga El Transito z 1356, mieści muzeum Żydów sefardyjskich;
    • meczet Tornerías Mosque z XI w;
  • Pałace, m.in. Palacio de Fuensalida z XV w.; pałac arcybiskupi z XVI/XVII w.; Galiana Palace z XIII w stylu mudejar;
  • Ratusz z XVII w.;
  • 'Hospital de Tavera – Museum Duque de Lerma z XVI w. w stylu renesansowym;
  • Ruiny budowli rzymskich i średniowiecznych, m.in. bramy: Puerta Vieja de Bisagra z XI w., Puerta Nuevade de Bisagra z XVI w., Puerta del Sol z XIV w., w stylu mudejar, Puerta del Cambron – muzułmańska i XVI w;
  • Mosty , m.in. Puente de Alcantara z IX w.;
  • Muzea:
    • Museo-Hospital de Santa Cruz, w dawnym renesansowym szpitalu z XVI w. Druga pod względem ważności (po Prado w Madrycie) galeria malarstwa hiszpańskiego;
    • Casa del Greco, rezydencja magnacka z XIV/XV w., dom El Greco; posiada obrazy mistrza oraz innych malarzy ze szkoły Murilla i Velazqueza;
    • Muzeum Archeologiczne, ze znaleziskami z czasów rzymskich i wizygockich.

Klimat

[edytuj | edytuj kod]
Średnia temperatura i opady dla Toledo (przedmieścia, 3 km na północ od centrum miasta)
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 11.5 14.0 18.1 19.9 24.2 30.5 34.6 34.0 29.0 22.1 15.6 11.6 22,1
Średnie dobowe temperatury [°C] 6.4 8.3 11.6 13.5 17.6 23.2 26.8 26.3 22.0 16.1 10.5 7.1 15,8
Średnie temperatury w nocy [°C] 1.3 2.6 5.0 7.2 11.0 15.9 18.9 18.6 14.9 10.2 5.3 2.5 9,5
Opady [mm] 26 25 23 39 44 24 7 9 18 48 39 41 342
Średnia liczba dni z opadami 4.9 4.7 3.9 6.4 6.4 2.9 1.0 1.5 2.9 6.8 5.9 6.3 53,8
Wilgotność [%] 76 69 59 58 54 45 39 41 51 66 74 79 59
Średnie usłonecznienie [h] 151 172 228 249 286 337 382 351 260 210 157 126 2922
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[1] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 515 m n.p.m., 1982-2010)

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Zmiany liczby ludności w Toledo:

Dane historyczne
Rok Ludność Zm., %
1991 59 000
1996 66 006 11,9%
2001 68 382 3,6%
2004 73 485 7,5%
2006 77 601 5,6%
2007 78 618 1,3%
Powyższe dane nie mają podanego źródła!
Stacja kolejowa w Toledo


Linia kolejowa Toledo – Madryt Aranjuez została otwarta w 1858 przez królową Izabelę II. W mieście znajduje się stacja kolejowa Toledo zbudowana w 1919 w stylu neomudejar.

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Standard climate values. Toledo – Agencia Estatal de Meteorología.