Przejdź do zawartości

Zair

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Republika Zairu
République du Zaïre
1971–1997
Godło Flaga
Godło Flaga
Dewiza: Paix - Justice - Travail
(Pokój - Sprawiedliwość - Praca)
Hymn: La Zaïroise
Ustrój polityczny

republika

Stolica

Kinszasa

Data powstania

24 listopada 1965

Data likwidacji

16 maja 1997

Prezydent

Mobutu Sese Seko

Powierzchnia

2 345 410 km²

Populacja (1996)
• liczba ludności


46 498 539

• gęstość

19,8 os./km²

Waluta

zair

Telefoniczny nr kierunkowy

+243

Domena internetowa

.zr

Strefa czasowa

UTC +1, +2

Język urzędowy

francuski

Położenie na mapie
Położenie na mapie

Zair (fr. Zaïre), Republika Zairu (fr. République du Zaïre) – nazwa Demokratycznej Republiki Konga pod rządami prezydenta Mobutu Sese Seko, obowiązująca od 27 października 1971 do 17 maja 1997, używana także w odniesieniu do całego okresu jego rządów w państwie, od 24 listopada 1965[1][2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Joseph-Désiré Mobutu (znany później jako Mobutu Sese Seko), głównodowodzący kongijskiej armii narodowej, zdobył władzę w niestabilnym politycznie kraju, niepodległym od 1960 roku, w wyniku zamachu stanu. W przeciągu kilku lat dokonał on centralizacji władzy, skupiając ją w rękach przewodzonego przez siebie Ludowego Ruchu Rewolucji (Mouvement populaire de la Révolution). W 1970 roku został wybrany prezydentem, jako jedyny kandydat startujący w wyborach. Rok później w kraju rozpoczęła się kampania mająca na celu stworzenie wśród obywateli poczucia jedności narodowej i pozbycia się pozostałości ery kolonialnej. Mobutu rzucił hasło: Zair - nasz kraj, nasza rzeka, nasza waluta. W jej wyniku zmieniona została nazwa kraju (na Zair) oraz niektórych miast (m.in. stolicy z Léopoldville na Kinszasę), mieszkańcy zostali zobowiązani do zmiany imion na afrykańskie. W państwie zapanowała względna stabilność trwająca do późnych lat 70.

W 1977 i 1978 roku w prowincji Shaba (obecnie Katanga) miały miejsce dwa powstania, zorganizowane przez operujący z terytorium Angoli Narodowy Front Wyzwolenia Konga (Front national pour la libération du Congo), stłumione przy współudziale wojsk francuskich, belgijskich i marokańskich[3]. W latach 80. rozpoczęła się wzmożona aktywność opozycji, m.in. Unii na rzecz Demokracji i Postępu Społecznego (Union pour la démocratie et le progrès social). Próby stłumienia opozycji przez Mobutu Sese Seko spotkały się z międzynarodową krytyką.

Wraz z zakończeniem zimnej wojny, nastąpił wzrost napięcia w kraju. Pozycja Mobutu Sese Seko osłabiała się w wyniku coraz liczniejszych protestów, wzmagającej się międzynarodowej krytyki wywołanej łamaniem praw człowieka oraz słabnącej gospodarki. W latach 1991 i 1993 nastąpiły protesty wojska wywołane niewypłacaniem pensji. W 1994 roku w związku z konfliktem trwającym w sąsiedniej Rwandzie do wschodniego Zairu zaczęli przybywać uchodźcy oraz bojówki Hutu.

W 1996 roku w Zairze wybuchła wojna domowa, gdy Sojusz Sił Demokratycznych na rzecz Wyzwolenia Konga (Alliance de forces démocratiques pour la libération du Congo), wspierany przez Rwandę i Ugandę, rozpoczął ofensywę, mającą na celu obalenie Mobutu Sese Seko. Po nieudanych negocjacjach prezydent uciekł z kraju. 17 maja 1997 władzę w państwie przejął Laurent-Désiré Kabila, zmieniając nazwę kraju na Demokratyczną Republikę Konga.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Abiola Irele, Biodun Jeyifo: The Oxford Encyclopedia of African Thought. T. 1. Oxford University Press, 2010, s. 357. ISBN 0-19-533473-6.
  2. Ladislas Bizimana: Conflict in the African Great Lakes Region: A critical analysis of regional and international involvement. Universidad de Deusto, 1999, s. 37. ISBN 84-9830-536-5.
  3. Chris Cook, John Stevenson: The Routledge Companion to World History Since 1914. Routledge, 2006, s. 296. ISBN 1-134-28179-X. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]