İçeriğe atla

Yalova Katliamı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Yalova Katliamı, Nisan-Mayıs 1921'de Yunan ordusunun[1] işgali ile birlikte yerli Rum ve Ermeniler tarafından Yalova bölgesinde Müslümanlara uygulanan mezalimdir. Bölgedeki Müslüman köylerinin neredeyse tamamı yakıldı, binlerce insan öldürüldü veya mülteci durumuna düştü.[2]

Yalova Katliamı
Türk Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi
BölgeOsmanlı imparatorluğu, günümüz Yalova ve Bursa
Tarih1920-1921
HedefTürkler ve diğer Müslümanlar
Saldırı türü
Etnik temizlik
Ölü27 köy yakıldı. Hayatta kalan 177 kişi 35 kişinin öldüğünü, yaralandığını, dövüldüğünü veya kaybolduğunu bildirdi. Olaylardan sonra 7.000 Müslümanın 1.500'ü bölgede kaldı, 6.000'i ortadan kayboldu.
İşleyenlerYunanistan Krallığı
Yerel Yunanlar, Ermeniler ve Çerkes grupları
Yakılan Müslüman köyleri.

İnceleme heyeti

[değiştir | kaynağı değiştir]

Olaylar Kızıl Haç temsilcilerinin de içinde bulunduğu uluslararası bir heyet tarafından incelendi. Heyet başkanı Maurice Gehri'ye göre, yaklaşık 6.000 insan öldürüldü.[3] Osmanlı kaynakları ise daha geniş bir bölgeyi içine alarak toplam 9.100 ölüden bahsediyor.[4] Başka kaynaklara göre sadece Yalova çevresinde 5.500 Müslüman öldürüldü.[5] Bir kaynağa göre Gemlik ve Yalova kazalarında 27 köy yok edildi, Orhangazi kasabası kısmen yakıldı.[6] Armutlu'da kadınlar sistematik bir biçimde tecavüz edildi.[6] Birkaç bin Müslüman mülteci gemilerle İstanbula taşındı.[5] İnceleme heyetinin içinde The Manchester Guardian muhabiri Arnold Toynbee'de yer alıyordu ve o zamana kadar Yunan sempatizanı olan Toynbee gördüklerinden sonra kendisinde Yunan işgali karşıtlığı başladı.[5]

İnceleme heyetinin raporunda vardığı sonuç şöyledir:[2]

"Belirgin ve düzenli bir yöntemle köylerin imhası takip edilmiş görünüyor, grup ardından grup, son iki aylık sürede ... Türk köylerini ve Müslüman nüfusu imha etmek için sistematik bir plan var. Bu plan Yunan talimatları altında, Rum ve Ermeni çeteleri tarafından yürütülmektedir ve hatta bazen düzenli (Yunan) birliklerinin yardımı ile."

Popüler kültürde Yalova Katliamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocadere'de bir anıt bulunuyor.[1] Olaylar hakkında Mehmet Ballı tarafından Engere adlı bir roman yazılmıştır.[7]

İnceleme Heyetinin çektiği resimler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yakılan köylerin listeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmanlı belgelerine göre yakılan köyler.[4] sayfa 234-235
Köyler Nüfus Not
Teşvîkiye 430
Kocadere-i Bâlâ 350
Kocadere-i Zîr 550
Çınarcık 550
Çalıca 120
Kurdköy 400
Ortaburun 150
Günlük[Güllük] 200
Gökçedere 100
Üvezpınar 150
Paşaköy 350
Solucak [Soğucak] 200
Kirazlı 250
Yortan 250
Dereköy 250
Akköy 550
Samanlı 150
Reşadiye 1250
Esediye 250
Çakırlı 550
Üreğil 700
Cihanköy 250
Dutluca 850
Fıstıklı 550
Karacaali 650
Mecidiye 200
Selimiye 700
Lütfiye 100
Hayriye 250
Haydariye 250
Ihsâniye 100
Küçükkumla 150
Sultaniye 100
Büyükkumla 620
Toplam: 12,430 Öldürülen: 9,143
Arnold Toynbee'nin yakılan Yalova köyleri listesi
Köy Ev Yakılan ev sayısı
Çalıca 40–50 tamamen
Kurdköy 100 tamamen
Ortaburun 40 tamamen
Güllük 50–60 tamamen
Gökçedere 30–40 tamamen
Üvezpınar 50–60 tamamen
Paşaköy 80–90 tamamen
Sığırcık 80 tamamen
Kirazlı 60 tamamen
Yortan 40–60 tamamen
Dereköy 40–60 tamamen
Resadiye 400 tamamen
Sultaniye 10–40 tamamen
Gacık 100 yarısı
Toplam 1,160–1,300 14½
Notlar
  1. ^ a b "Türk Yunan İlişkileri". 19 Ağustos 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2002. 
  2. ^ a b Toynbee, Arnold Joseph (1970). The Western Question in Greece and Turkey:A Study in the Contact of Civilizations (PDF). H. Fertig, originally: University of California. ss. 283-284. 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2014. ‘The members of the Commission consider that, in the part of the kazas of Yalova and Guemlek occupied by the Greek army, there is a systematic plan of destruction of Turkish villages and extinction of the Moslem population. This plan is being carried out by Greek and Armenian bands, which appear to operate under Greek instructions and sometimes even with the assistance of detachments of regular troops 
  3. ^ Oran Arslan, Nebahat (2003). Yalova, Gemlik, Orhangazi ve İzmit(Samandağlı) Bölgesinde Yaşanan Yunan Mezalimi ve Bölgeye Gönderilen Uluslararası Tahkik Heyetinin Çalışmaları. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:22, Erzurum. ss. 295-303. 6 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014. 
  4. ^ a b "Arşiv Belgelerine Göre Balkanlar'da ve Anadolu'da Yunan Mezâlimi 2". Scribd.com. 3 Ocak 2011. 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2013. 
  5. ^ a b c H. McNeill, William (1989). Arnold J. Toynbee: A Life. Oxford University Press. ISBN 9780199923397. 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014. 
  6. ^ a b Gingeras, Ryan (2009). Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire 1912-1923. Oxford University Press. s. 111. ISBN 9780191609794. 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014. 
Kaynaklar
  • Toynbee, Arnold (6 April 1922) [9 March 1922], "Letter", The Times (Turkey)