Mine sisu juurde

Tomsk

Vikipedii-späi
Tomsk
Томск
 Lidnanznam
 Flag
Valdkund Venäma
Eläjiden lugu (2021) 568,508 ristitud
Pind 294,6 km²
Tomsk Томск
Pämez' Ivan Kläin
(reduku 2013—)
Telefonkod +7−3822-xxx-xxx
Avtokod 70
Aigvö UTC+7 (MSK+4)


Lidnan kart (2022)

Tomsk (ven.: Томск) om lidn da lidnümbrik Venäman Sibiriš. Se om Tomskan agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn, mugažo Tomskan rajonan tobmuden aluzkundoiden olendsija.

Tomsk om Päivlaskmaižen Sibirin opendusen, tedon da tegimišton udištamižen järed keskuz.

Eländpunktan aluz om pandud vl 1604 kozakoil Boris Godunovan käskön mödhe kuti lidn lidnusenke. Vozil 1804−1925 oli Tomskan gubernijan pälidnaks. 1830-nzil vozil kazvoi lujas kuldan samižen tagut Sibiriš. Transsib-raudte ristikoiči Ob'-jogen toižes sijas (nüg. Novosibirsk) i jäti lidnad edahaižes poles.

Tomsk šingotase kivivoin ümbriradmižen tegimel (läz lidnad) i kivivoinhimijal, elektrotehnižen sarakon tegimil (kabeläd, mašiništ kosmosapparatoiden, laivoiden i kivivoinveimiden täht[1], radiosidon ladimišt), mašinansauvomižel (instrumentad, manometrad), sömtegimištol, mugažo virifabrik i räzinkengiden tegim ratas lidnas.

Geografijan andmused

[vajehta | vajehtada lähtetekst]
Tomin randirdal (2013)

Lidn sijadase agjan suvipäivnouzmas. Lidnan keskuz seižub Tom'-jogen oiktal randal (Obin bassein da oiged randpol'), 140 metrhasai korktusil, 80 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Moskvhasai om 3,5 tuhad kilometrid päivlaskmha orhal. Lähembaižed järedad lidnad oma Seversk-kaimdailidn ani lodeheze, Kemerovo 145 km suvhe orhal vai 216 km avtotedme i Novosibirsk 272 km suvipäivlaskmha avtotedme.

Klimat om venon kontinentaližen i sibirin teravan kontinentaližen röunal. Keza om lujas päivoikaz paksunke jumalansänke, tal'vaig om pil'vekaz lujas. Voden keskmäine lämuz om +0,9 C°, kezakun-elokun +15,7..+18,7 C°, tal'vkun-uhokun −14,7..−17,1 C°. Ekstremumad oma −55,0 C° (viluku) i +35,6 C° (kezaku, heinku). Kezaaigan minimum om −3,5 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +7,5 C° (uhoku). Ei voi panda halad heinkus vaiše (minimum +1,5 C°). Paneb sadegid 568 mm vodes, enamba kezakus-elokus (61..75 mm kus), vähemba uhokus-keväz'kus (24..25 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 61..72 % röunoiš keväz'kus-kezakus, 78..83 % elokus-uhokus.

Lidnan administrativine jagand (2008)

Tomsk jagase nelläks administrativižeks rajonaks: Kirovan (mougotil randoil), Leninan, Nevondkundaline, Oktäbrin. Mugažo om ühesa valičendümbrikod kaikes lidnas. Kaik koume žilod, koume küläd da raudtesara mülüdas lidnümbrikho Tomskan ližaks.

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 524 669 ristitud, lidnümbrikon — 546 049 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 576 624 eläjad vl 2020. Kaik 594 827 ristitud elihe lidnümbrikos vl 2018, i 589 701 ristitud vl 2021. Tomsk om lidnaglomeracijan keskuseks 10 818 km² pindal, 781 tuh. eläjid (2017. voz').

Kaik om ühesa üläopendusen aluzkundad, 15 tedoinstitutad da kuz' biznes-inkubatorad lidnas. Kaikiš znamasižemb om Tomskan valdkundaline universitet[2] (alusenpanend 1878, 15 fakul'tetad i kuz' institutad, 23 tuhad üläopenikoid).

Avtobusad, trolleibusad, tramvaid, ezilidnelektrojonused da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Jogiport radab vemha jüguid tobman palan.

Rahvahidenkeskeine civiline Tomsk (Bogašovo)-lendimport[3] (TOF / ТСК / UNTT, 759 tuh. passažiroid vl 2019) sijadase 14 km suvipäivnouzmha. Tehtas reisid Moskvha, Piterihe, Alauz'lidnha, Kazanihe i Sibirin järedoihe lidnoihe, sezonreisid Mustmeren lebutahoiže, mugažo čarterreisid Suvipäivlaskmaižhe Azijha. Golovino-sodalendimport om saudud suvipäivlaskmha lidnaspäi.

Tetabad ristitud

[vajehta | vajehtada lähtetekst]
Sündnuded
Elänuded
  • Aleksandr Volkov (1891−1977) — oli venälaine mez', sarnoiden da istoriziden romaniden nevondkundaline kirjutai, dramaturg i kändusiden tegii.
  1. «Polüs»-tedotehmižkeskusen sait (polus-tomsk.ru). (ven.)
  2. Tomskan valdkundaližen universitetan sait (tsu.ru). (ven.) (angl.) (kit.)
  3. Tomsk-lendimportan sait (tomskairport.ru). (ven.)



Tomskan agjan lidnad
Asino | Kedrovii | Kolpaševo | Seversk | Streževoi | Tomsk


Venälaižen Federacijan subjektoiden pälidnad
Abakan | Alauz'lidn | Anadir' | Arhangel'sk | Astrahan' | Barnaul | Belgorod | Birobidžan | Blagoveščensk | Bränsk | Čeboksarad | Čeläbinsk | Čerkessk | Čit | Elist | Gatčin | Gorno-Altaisk | Groznii | Habarovsk | Hanti-Mansiisk | Irkutsk | Iževsk | Ivanovo | Jakutsk | Jaroslavl' | Jekaterinburg | Joškar-Ol | Kaliningrad | Kalug | Kazan' | Kemerovo | Kirov | Kizil | Kostrom | Krasnodar | Krasnogorsk | Krasnojarsk | Kurgan | Kursk | Lipeck | Magadan | Magas | Mahačkal | Maikop | Moskv | Murmansk | Nal'čik | Nar'jan Mar | Novosibirsk | Omsk | Orel | Orenburg | Penz | Perm' | Petropavlovsk Kamčatkal | Petroskoi | Piter | Pskov | Rostov Donal | Räzan' | Salehard | Samar | Saransk | Saratov | Siktivkar | Simferopol' (de fakto) | Sevastopol' (de fakto) | Smolensk | Stavropol' | Sur' Uz'lidn | Suvisahalinsk | Tambov | Tomsk | Tul | Tver' | Tümen' | Uf | Ulan Ude | Ul'janovsk | Vladikavkaz | Vladimir | Vladivostok | Volgograd | Vologd | Voronež