Przejdź do zawartości

Język maoryski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Reo Māori
Obszar

Nowa Zelandia

Liczba mówiących

160 tys.[1]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy Nowa Zelandia
Organ regulujący Māori Language Commission
UNESCO 2 wrażliwy
Ethnologue 6b zagrożony
Kody języka
ISO 639-1 mi
ISO 639-2 mao/mri
ISO 639-3 mri
IETF mi
Glottolog maor1246
Ethnologue mri
GOST 7.75–97 мао 437
WALS mao
SIL MBF
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku maoryskim
Słownik języka maoryskiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język maoryski[2][3], język maori[4], język maoryjski[5] (Reo Māori) – język, którym posługują się Maorysi, jeden z trzech języków urzędowych Nowej Zelandii (pozostałe to język angielski i nowozelandzki język migowy). Posługuje się nim około 160 tysięcy osób[1]. Wśród Maorysów powszechna jest dwujęzyczność, przy czym młodsze pokolenie preferuje angielski jako swój główny język[6].

Alfabet

[edytuj | edytuj kod]

W dawnych czasach język maoryski nie miał alfabetu i był wyłącznie językiem mówionym. Piśmiennictwo w języku maoryskim zaczęło powstawać w XIX wieku, w miarę nawiązywania kontaktów z europejskimi misjonarzami, żeglarzami, wielorybnikami i kupcami.

Alfabet maoryski składa się z 13 liter oraz dwóch dwuznaków (ng wh).

Pięć samogłosek może być krótkich lub długich. Długość samogłoski oznacza się makronem (nadkreślnikiem): Aa Āā Ee Ēē Hh Ii Īī Kk Mm Nn Oo Ōō Pp Rr Tt Uu Ūū Ww.

Długość samogłoski może różnicować znaczenie wyrazów – to znaczy, że istnieją słowa różniące się wyłącznie długością samogłoski (lub samogłosek), na przykład:

  • keke – ciasto; kēkē – pacha
  • ata – ranek; āta – ostrożnie.
Litery IPA
a /a/, /ɑː/
e /e/, /eː/
i /i/, /iː/
o /ɔ/, /o/
u /u/
p /p/
t /t/
k /k/
m /m/
n /n/
ng /ŋ/
wh /f/, /ɸ/
r /r/
h /h/
w /w/

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Maori, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2017-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
  2. Urzędowy wykaz nazw państw i terytoriów niesamodzielnych. Wyd. VI zaktualizowane. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2021, s. 29. ISBN 978-83-254-2587-6. OCLC 1298396627. (pol.).
  3. Stanisław Bożyk, Marian Grzybowski: Systemy ustrojowe państw współczesnych. Białystok: Wydawnictwo Temida 2, 2012, s. 553–554. ISBN 978-83-62813-20-9. OCLC 812776638. [dostęp 2022-05-22]. (pol.).
  4. Tadeusz Milewski: Językoznawstwo. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 160. [dostęp 2022-01-02]. (pol.).
  5. Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 95, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
  6. Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 419, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Maty Nikkhou-O’Brien: Le Maori de poche. Assimil, 2010. ISBN 978-2-7005-0430-9. (fr.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]