Przejdź do zawartości

Język scots

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Scots leid
Obszar

Szkocja, Irlandia Północna, Irlandia, Anglia

Liczba mówiących

1,5 mln (Szkocja)
30 tys. (Irlandia)

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy  Szkocja
UNESCO 2 wrażliwy
Ethnologue 5 rozwojowy
Kody języka
ISO 639-1 brak
ISO 639-2 sco
ISO 639-3 sco
IETF sco
Glottolog scot1243
Ethnologue sco
Linguist List sco
SIL SCO
Występowanie
Ilustracja
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku scots
Słownik języka scots
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język scots (lallans, lowland scots) – język zachodniogermański (rodzina indoeuropejska), którym posługuje się prawdopodobnie około 1,5 mln mieszkańców Szkocji.

Wywodzi się on z dialektów północnoangielskich, jest zatem bardzo blisko spokrewniony z angielskim. Pojawiają się jednak rozbieżne głosy co do tego, czy jest to rzeczywiście odrębny język, czy też dialekt języka angielskiego. Za jego odrębnością socjolingwistyczną przemawia fakt, że w mowie tej powstała bogata literatura szkocka. Ponadto w wiekach XIV–XVI język scots był oficjalnym językiem Królestwa Szkocji.

Połączenie Szkocji z Anglią unią personalną, a później realną, doprowadziło do anglicyzacji regionu i umniejszenia roli języka szkockiego. Prawdopodobnie, gdyby Szkocja zachowała swoją niezależność, można by z większą pewnością mówić o „języku szkockim”, tak jak to się stało z norweskim, który uważano w XIX wieku za dialekt języka duńskiego. Świadczy to o roli utrzymania państwowości w rozwoju i statusie języka. Współcześnie wielu językoznawców skłania się ku stanowisku, że „język szkocki” jest raczej grupą powiązanych ze sobą dialektów języka angielskiego.

W ostatnich latach, w związku z utworzeniem Parlamentu Szkocji, zwiększa się rola języka szkockiego.

Można wyróżnić 4 główne dialekty szkockiego:

  • lallans – dialekt regionu Central Lowlands, najczęściej używany w literaturze,
  • dorycki (Doric) – dialekt Aberdeen i północnowschodniej Szkocji,
  • dialekt Orkadów i Szetlandów,
  • ulsterski – dialekt potomków szkockich osadników w Irlandii Północnej.

Ponadto można wyróżnić kilka lokalnych odmian tych dialektów, najczęściej zanglicyzowanych form dialektu lallans, którymi mówi się w Edynburgu, Glasgow czy Dundee.

Obecnie z ponad 1,5 mln posługujących się tym językiem, tylko nieliczni posługują się czystym szkockim; pozostali mówią raczej formami mieszanymi szkockiego i angielskiego.

Przykłady wyrażeń w języku szkockim:

Wiesz, kobieto?

D'ye ken, hen? (dialekt z Glasgow)
Div ye ken, quine? (dialekt dorycki)

W języku szkockim powstała powieść Irvine'a Welsha Trainspotting, na podstawie której nakręcono film pod tym samym tytułem (tam jednak bohaterowie posługiwali się językiem bardziej zbliżonym do angielskiego).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]